Toen we een aantal jaren geleden op Cyprus arriveerden als zendelingen uit het protestante Nederland wisten we bijna niets af van de Grieks-Orthodoxe Kerk. Met hernieuwde interesse lazen we dus de avonturen van Paulus op het eiland die leidden tot de stichting van de lokale kerk. Een kerk die nu bijna 2000 jaar oud is. We waren erg benieuwd naar de conditie van de kerk na zo’n lange tijd. Dat draaide helaas al snel op een teleurstelling uit. Hoewel bijna iedereen zich hier christen noemt, kent bijna niemand God persoonlijk en velen zijn vijandig tegenover andere christelijke stromingen. We lieten de Orthodoxe kerk daarom al snel links liggen.
Tekst: Willem Fiege
Tot we een keer werden uitgenodigd voor de traditionele Paasviering in een klein kerkje in de bergen. De Orthodoxe tradities waar we we die nacht getuigen van waren, raakten ons. We beseften ineens dat er veel prachtige, oude gebruiken verloren zijn gegaan tijdens de eeuwenlange en conflictueuze verspreiding van het Christendom in Europa. De vernieuwingen en revoluties binnen de kerk leidden vaak tot het overboord zetten van oudere tradities en gewoonten. Hierdoor is het christendom dat wij kennen behoorlijk ritueel-arm en rationeel geworden. Het staat veel verder van de Joodse oorsprong van ons geloof vandaan dat hier op Cyprus het geval is.
Geestelijke condities
Nu is dit artikel zeker geen oproep om terug te keren naar de geestelijke conditie van de Orthodoxe kerk. Dagelijks wandelen met God is veel belangrijker dan het herhalen van oude tradities. Toch delen we een aantal van de lokale tradities om inspiratie op te doen voor een meer Joodse (en Bijbelse) viering van de hoogtepunten in het Nieuwe Testament.
Op Palmzondag, de zondag voor Pasen, nemen kerkgangers palmtakken en olijftakken mee naar de kerk. Deze takken dragen ze door de kerk om Jezus’ triomfantelijke intocht in Jeruzalem te vieren.
Op Witte Donderdag herdenken Cyprioten het Laatste Avondmaal met een speciale maaltijd. Ze bakken hiervoor traditionele broden genaamd ‘flaounes’ (verwijzing naar Jezus lichaam) en ook bereiden ze roodgeverfde eieren (verwijzing naar Jezus’ bloed). Deze broden en eieren worden overal met buren gedeeld.
Op Goede Vrijdag, op Cyprus ook “Grote Vrijdag” genoemd, brengen de mensen ‘s morgens bloemen naar de kerk om de “epitafios” te versieren. Dit is een kist overtrokken met borduurwerk en bloemen die het graf van Jezus voorstelt. ’s Avonds marcheren ze ermee door de straten in een grote processie die weer eindigt bij de kerk.
Nachtwake
Op Stille Zaterdag wordt een nachtwake gehouden om de opstanding van Jezus aan te kondigen. De kerken zitten bomvol als bijna alle Cyprioten in de onverlichte kerken samenkomen om te wachten op het symbool van de opstanding van Jezus. Ze hebben allemaal een gedoofde kaars bij zich voor dat moment. Dan stapt ineens de priester met ‘heilig vuur’ de donkere kerk binnen terwijl hij zingt over de opstanding. Het vuur komt op stille zaterdag uit de Opstandingskerk in Jeruzalem en wordt verspreid over alle Orthodoxe kerken in de regio.
De aanwezigen drommen naar voren om hun kaars aan te steken bij de heilige vlam uit Jeruzalem. Langzaam stroomt het vuur en het licht de hele kerk binnen tot alle hoeken verlicht zijn. Een heel krachtig beeld van Jezus opstandingskracht die zich vanuit Jeruzalem over de hele wereld verspreid heeft. Daarna gaat de gemeente naar buiten voor een processie om het kerkgebouw heen die wordt afgesloten met een proclamatie: “Christus is opgestaan! Na afloop keren de mensen naar huis terug met hun brandende kaars in de hand terwijl ze iedereen in het donker toeroepen: “Christus is waarlijk opgestaan!”
Dit artikel is geschreven door de Nederlandse zendeling Willem Fiege van World Outreach Network, die met zijn gezin woonachtig is in Cyprus. Klik hier om hen te ondersteunen.
