Vrijdag 18 november wordt het leven van ‘God’s smuggler’ en oprichter van Open Doors Anne van der bijl herdacht en gevierd. Nog wekelijks krijgt Open Doors International berichten binnen van mensen over de hele wereld die door zijn boek, zijn levenswerk, aangevuurd zijn om voor God te werken. Hij heeft vele levens geraakt met alles waar hij voor stond, maar bovenal met de liefde van de Here Jezus. In ons gesprek met Peter horen we dat niets belangrijker voor hem was dan dat. Peter had het voorrecht om Anne van der Bijl meer dan 40 jaar van dichtbij te mogen meemaken en dat levert de mooiste anekdotes op.
Terwijl we samen terugblikken op het leven van Anne van der Bijl, geeft Peter aan dat het overlijden wel echt iets met hem doet. Hij en slechts één van zijn huidige collega’s hebben daadwerkelijk met hem samengewerkt. Terugblikken op meer dan 40 jaar met Anne is dan ook terugblikken op meer dan 40 jaar aan wijze lessen, een inspirerende levenshouding en impact.
Benaderbaar
Zijn laatste ontmoeting met Anne was een jaar geleden. Veel contact was er niet meer. Anne was al op hoge leeftijd en aan het eind van zijn leven. Die ruimte was nodig. Maar vroeger liep iedereen daar binnen, vertelt Peter. ‘’Vroeger ging ik daar, zonder afspraak, langs: ‘Anne, even kopje koffie?’ ‘Ja, gezellig!’, zei hij dan. Dat kon toen gewoon en het is echt een voorrecht dat ik en de andere collega dat hebben mogen meemaken. Anne was wars van social media en e-mail. Hij wilde daar echt niet mee bezig zijn. Soms stuurde ik hem dan een briefje met erboven als geintje ‘[email protected]’ en dan bijvoorbeeld de vraag hoe hij dacht over iets wat ik in een boek had gelezen. Meestal belde hij dan op vanuit zijn kantoor en zei: ‘Peter, morgenochtend 11.00 uur koffie?’ En dan gingen we erover praten. Dat is echt Anne. Heel veel mensen, ook ik, zetten hem op een voetstuk, maar hij was benaderbaar. Het was niet een man die ver van je af stond of zich beter voelde.’’
Heel veel mensen, ook ik, zetten hem op een voetstuk, maar hij was benaderbaar.
Bijbelschool
Peter’s eerste herinneringen aan Anne van der Bijl gaan terug naar zijn tijd op de bijbelschool in Soest vanaf ‘77, waar onder andere Anne en Corrie ten Boom lesgaven. Toen al vuurde hij zijn studenten aan met zijn inspirerende lessen: ‘’Als hij vertelde, dan wilde je gaan. Al zou hij bij wijze van spreken zeggen dat we naar de maan moesten om de marsmannetjes te bekeren, dan zouden we dat doen. Hij daagde ons altijd uit en dat heeft hij zijn leven lang gedaan.’’
Al zou hij bij wijze van spreken zeggen dat we naar de maan moesten om de marsmannetjes te bekeren, dan zouden we dat doen. Hij daagde ons altijd uit en dat heeft hij zijn leven lang gedaan.
Open Doors Zuid-Afrika
Na 3 jaar bijbelschool te hebben gevolgd, liep Peter een jaar stage bij een andere zendingsorganisatie in Afrika. Hij was daar helemaal op z’n plek en samen met zijn kersverse echtgenote was hij vastbesloten om terug te keren naar Afrika om daar in de zending aan het werk te gaan. Totdat Open Doors hen kort voor hun vertrek benaderde met de vraag of zij opnieuw wilden overwegen en God wilden vragen of zij het team van Open Doors zouden moeten versterken. Zoals destijds gebruikelijk was binnen de organisatie, was er al voor gebeden en dat bracht hen bij Peter en zijn vrouw. Toch was het voor het stel geen eenvoudige keuze, maar God zorgde voor een duidelijke bevestiging dat het Zijn weg voor hen was. Het bracht hen bij Open Doors in Zuid-Afrika.
Ware ‘commitment’
Vanuit Zuid-Afrika deed Peter het reiswerk, wat inhoudt: bijbels inkopen en afleveren op de plaats van bestemming. Anne was voor hem en andere collega’s het voorbeeld van ware ‘commitment’. Het bracht ook Peter regelmatig in gevaarlijke situaties. Peter: ‘’Maar je deed het gewoon en zei: ‘Ik ben er voor U Heer, wat het ook is’. God was er altijd bij.’’
Terugkeer naar Nederland
Na 5 jaar ontvingen Peter en zijn, inmiddels uitgebreide, gezin het verzoek om terug te keren naar Nederland. ‘’Het was eigenlijk meer een bevel dan een verzoek. Als Open Doors dat vroeg, dan was daar al een stukje leiding ervaren en als Anne al leiding ervaren had, dan deed je dat eigenlijk.’’ Bovendien bevestigde God opnieuw op bijzondere wijze dat het goed was.
Samenwerking
Terug in Nederland brak de tijd aan waarin Peter wat meer direct met Anne te maken kreeg. Vóór die tijd was er ook wel contact, met name als Anne het kantoor in Zuid-Afrika kwam bezoeken. Vanaf ‘86 vonden de ontmoetingen vaker plaats. Peter’s werk bestond in die periode van de Koude Oorlog, totdat Oost-Europa weer openging, uit het geven van instructies aan mensen die op reis gingen om bijbels af te leveren. De ontmoetingen vonden toentertijd met name plaats binnen het team, dat op dat moment bestond uit zo’n 10 personen. ‘’Anne was heel veel op kantoor. Samenwerken hield in dat we veel bijbelstudie van hem kregen en bidstonden hielden. Dat gebeurde iedere ochtend en elke maandagavond van 20.00 uur tot zolang de Heer leidde. Hij hield hele bezielende toespraken over dingen waar hij mee bezig was en dat deelde hij dan met ons als team.’’
Tijd voor iedereen en gebedsverhoringen
Reizen heeft hij niet veel met Anne samen gedaan, maar terugdenkend aan die reizen zijn vooral de nederigheid en dienstbaarheid van Anne bijgebleven. Tijdens een vliegreis ontmoette Anne eens een man die hele oude schoenen droeg. Hij vroeg hem naar zijn schoenmaat. ‘’En toen zei Anne: ‘Pas die van mij eens’. De man trok die schoenen aan en ze pasten. Anne is op zijn sokken het vliegtuig uit gegaan. Wat hij helemaal niet wist, was dat hij daar opgewacht werd door een delegatie. Stond hij daar als een held op sokken, maar voor mij echt een held hoor. Voor mij is dat typisch Anne; veelbetekenend voor gewone mensen. Het maakte hem niet uit of je nou president, koning, sheik of gewone burger was. Hij zag in ieder persoon iemand die Jezus nodig had. Als ik met hem op reis was dacht ik wel eens ‘Anne, ik ben zo moe’. Maar hij kwam gewoon nergens weg, en dat zou de Here Jezus ook niet doen. Hij was ook moe, maar hij had altijd tijd voor mensen die op zijn pad kwamen. En hij bad ook met ze. Ik heb hem met mensen zien bidden en als ik dan een jaar later weer terugkwam zonder hem, zag ik dat de gebeden verhoord waren. Zo ken ik bijvoorbeeld zoveel mensen in Egypte wiens naam Andrew is. Ik weet nog dat ik tegen een collega die in Egypte woonde zei: ‘hey, jouw oudste zoon heet ook Andrew’. Hij zei toen: ‘Ja, wij konden geen kinderen krijgen, maar Anne kwam toen bij ons en heeft voor ons gebeden. 9 maanden later was Andrew er’. Zo werkt de Heer. Dat doet Hij niet alleen door Anne, maar dat doet Hij ook door jou en mij. Als wij zijn op de plaats waar Hij ons wil hebben en we bidden met mensen waar de Heer wil dat wij mee bidden, dan doet Hij dat. En niet zodat wij de eer krijgen. Anne wilde dat ook niet. Dat vind ik ook zo mooi van hem: hij wilde niet de eer, maar viel altijd terug op God. Hij zei altijd dat hij niet op een voetstuk geplaatst wilde worden.’’
Het maakte hem niet uit of je nou president, koning, sheik of gewone burger was. Hij zag in ieder persoon iemand die Jezus nodig had.
Jezus op de eerste plek
Als Peter gevraagd wordt waar Anne van der Bijl volgens hem voor stond, antwoordt hij: ‘’Zijn werk voor de vervolgde kerk is natuurlijk echt een roeping die hij gekregen heeft, maar op de eerste plek stond altijd Jezus. Dat werd ons, degenen die voor hem werkten, ook altijd goed voorgehouden: het gaat erom dat de wereld Jezus leert kennen. Vroeger heetten wij ‘Stichting de Akker is de Wereld’ en dat geeft goed de visie van Anne weer. Je ziet het ook terug in zijn ontmoetingen in bijvoorbeeld Afghanistan. Hij ontmoette daar soms gevaarlijke leiders, maar hij hield van ze met een liefde die alleen God kan geven.’’
Hij ontmoette soms gevaarlijke leiders, maar hij hield van ze met een liefde die alleen God kan geven.
Ontmoeting met een sheik
Peter vertelt een verhaal over een ontmoeting van Anne met een sheik die veel bloed aan zijn handen had. Terwijl zijn veiligheidsagenten om hen heen stonden deed Anne iets wat eigenlijk niet kon: hij omhelsde de sheik. De geweren werden al in de aanslag gehouden, maar de sheik gebaarde dat het in orde was. In die gespannen setting sprak hij de woorden die de sheik raakten: ‘Jesus loves you and I love you’. Eén van de eerste dingen die Anne daarna zei was dat hij moest stoppen met christenen in Afghanistan aan te pakken. ‘’Dat hij dat durfde! Die man begon zich nog te verontschuldigen en zei: ‘Sorry, maar ik ben niet de enige’.’’
Osama bin Laden
Anne ging het gesprek aan, met liefde, ongeacht de persoon die hij voor zich had. Die liefde had hij ook voor Osama bin Laden: ‘’Ik weet nog dat we bij elkaar waren op kantoor en dat Anne met tranen in zijn ogen vertelde dat Osama bin Laden vermoord was. Hij was ontroerd en zei: ‘Ik had hem zo graag willen ontmoeten en hem zo graag van Jezus willen vertellen’. En dan denk ik: ‘daar hoort het in ons leven om te gaan. Wat voor kerkelijke achtergrond we ook hebben, we hebben dezelfde bijbel en die zegt dat. Dat had Anne, en dat wil ik ook.’’
Project Parel
Met alle bijzondere ontmoetingen en prachtige projecten is het moeilijk om een hoogtepunt te benoemen. Toch is Project Parel wel een zeer indrukwekkende geweest. Bij dit project werden 1 miljoen bijbels naar China gebracht. ‘’Ik kom nog steeds Chinezen tegen wiens vader of overgrootvader zo geholpen zijn door het ontvangen van die bijbels en zo betrokken daarbij waren. Dat heeft echt enorm veel impact gehad op de kerkgroei in China en op het werk van Open Doors.’’
Ik kom nog steeds Chinezen tegen wiens vader of overgrootvader zo geholpen zijn door het ontvangen van die bijbels.
Het verloop van het project heeft ook impact gehad op Peter zelf. Het bracht hem tot een persoonlijke les: ‘’Op een gegeven moment was er een datum gepland waarop de aflevering plaats zou vinden, maar terwijl Anne in gebed was ervoer hij ‘nee, dit is het niet. We moeten vanavond niet afleveren’. Op dat moment is het helemaal gestopt. Een paar weken later vond de aflevering alsnog plaats en toen is het helemaal goed gegaan. Het zette me aan het denken: ik plan heel vaak dingen, wij bij Open Doors ook, maar stel dat de Heilige Geest tegen ons zegt dat we dit nu niet moeten doen, naar wie gaan we dan luisteren?’’
Vele hoogtepunten
Project Parel was dus één van de vele hoogtepunten. Zoveel hoogtepunten dat ze in het bezoekerscentrum muur tekort komen om ze allemaal te benoemen. Peter plaatst hier meteen een kanttekening bij: ‘’Dat zijn grote dingen die we soms konden doen, maar ook die ene bijbel aan die ene mevrouw die zich helemaal alleen gelaten voelde is in zekere zin een hoogtepunt.’’
Gewoon mens
Anne van der Bijl staat bekend om die vele hoogtepunten, zijn pakkende uitspraken, maar minder om zijn humor. Toch was dit ook kenmerkend voor Anne. ‘’Ik denk dat dat ook de reden is geweest dat we het als team volhielden, ondanks alle gebrokenheid waar je als Open Doors medewerker je leven lang mee geconfronteerd wordt. We hebben als team veel gelachen. Anne’s kinderen vertelden dat hij nog tot op het laatst, tot een week voor zijn overlijden, humor had. Dat was ook het ‘gewoon zijn’ van Anne. Anne bleef altijd een gewoon mens en God kan gewone mensen gebruiken.’’
Anne’s kinderen vertelden dat hij nog tot op het laatst, tot een week voor zijn overlijden, humor had. Anne bleef altijd een gewoon mens en God kan gewone mensen gebruiken.
De toekomst van Open Doors zonder Anne van der Bijl; hoe ziet dat eruit? ‘’Het is typisch Anne’s visie te zeggen: Na Anne van der Bijl heeft God nog zoveel Anne’s gegeven om naast hem te staan. Mensen met dezelfde visie die meer dan ooit tevoren nodig zijn. De vervolgde kerk is niet kleiner geworden, alleen maar groter. En de opdracht om hen te versterken die dreigen te sterven geldt nog steeds. Destijds heeft Anne geholpen het werk te doen zoals het gedaan moest worden, en het wordt nog steeds gedaan. In 2 Tim 2:2 staat ‘Dat wat ik geleerd heb, geef dat door aan anderen, zodat zij dat weer doorgeven’. Dat heeft Anne gedaan. Hij heeft ons dingen geleerd en wij hebben het doorgegeven. En de nieuwe generatie die hier werkt, die geeft dat door.’’
Het is één van de vele waardevolle en vruchtbare dingen die Anne van der Bijl nalaat. Te veel om in één artikel te kunnen vangen.
Aanstaande vrijdag wordt zijn leven herdacht en gevierd. Wilt u daar online bij aanwezig zijn? Via deze link kunt u zich hiervoor aanmelden: https://www.opendoors.nl/anne-van-der-bijl/herdenkingsdienst/
