Orthopedagoog Bert Reinds komt in zijn werk erg veel mensen tegen die ‘een ingepakt leven’ leiden. Ze laten niet zien wie ze zijn en leven aangepast aan wat hun omgeving van hun vraagt. “Mijn diepe verlangen voor mensen is dat de bloem in de knop opengaat en mensen zichtbaar worden zoals de Schepper hen heeft bedoeld.” Hij schreef hierover het boek ‘Kom er eens uit’ en vertelt in dit artikel hoe je kunt groeien om jezelf te zij
Het boek ‘Kom er maar uit’ is geschreven aan de hand van zijn cliënte Wilma, die in 2019 als een soort muurbloem bij hem langskwam. “In mijn termen kwam ze als een ingepakt mens binnen. Dat was duidelijk. Toen vroeg ik haar: ‘Wilma, wat wil je? Wil je in je kooi blijven leven, of wil je eruit komen en ontdekken wie je bent?’”
Uiteindelijk is Wilma eruit gekomen en zette ze in twee jaar grote stappen: ze is viool gaan spelen, werd een spin in het web bij Uitgeverij Scholten en gaat nu een marathon lopen. “Er zijn langzaam muurtjes om haar ziel afgebroken en Wilma mocht Wilma worden. Dat is prachtig, de bloem mocht opengaan.”
“Er zijn langzaam muurtjes om haar ziel afgebroken en Wilma mocht Wilma worden. Dat is prachtig, de bloem mocht opengaan.”
Bert Reinds heeft een praktijk aan huis in Hattem, waar hij Wilma ook hielp. Haar verhaal is een van de vele bijzondere levensveranderingen die Bert tegenkomt. “Maar in haar geval was ik er wel van overtuigd dat ik moest zeggen: ‘Volgens mij moet je je verhaal op gaan schrijven in een boek.’ Dat zag ze eerst niet zitten, maar na een paar maanden besloten we om het samen te doen. Zo ontstond het.”
Verklaren
Hoe is het te verklaren dat zoveel mensen ingepakt leven? Bert vertelt dat hij dat niet in één artikel kan uitleggen, maar hij noemt wat belangrijke oorzaken. “We leven in een samenleving dat je gaat ‘gluren bij de buren’. We kijken naar elkaar en koppelen onze waarden aan wat we kennen, kunnen en hebben. Als je merkt dat je het minder doet dan je omgeving, dan hebben mensen de neiging om een rol te gaan spelen. Dan leid je een ingepakt leven; je bent niet meer jezelf.”
“Ook de druk van de omgeving is belangrijk. Misschien houd je van tafeltennis, maar vindt je omgeving dat je op voetbal moet. Dan ben je als ingepakt persoon aan het sporten.”
Mensen willen graag gezien worden, als het niet goedschiks kan, dan maar kwaadschiks, zegt Bert. “Dan passen mensen zich aan, om niet afgewezen te worden. Weet je wat er dan gebeurt? Dan leef je van buiten naar binnen: de omgeving bepaalt hoe jij van binnen gaat leven. Je komt dan in perfectionisme terecht: de moderne variant van slavernij. Allemaal bepaald door jouw omgeving: je straat, je vrienden, familie, je kerk.”
“Je komt dan in perfectionisme terecht: de moderne variant van slavernij. Allemaal bepaald door jouw omgeving: je straat, je vrienden, familie, je kerk.”
“Misschien heerst er op jouw werk een sterke carrièrecultuur. Je vindt dat zelf niet belangrijk, maar je gaat maar mee met de hype.”
Dagobert Duck
Volgens Reinds zijn we als Nederlanders een stuk minder autonoom dan we vaak over onszelf denken. “Het is heel grappig: we roepen dat we zo zelfstandig zijn, maar er is ongelofelijk veel kuddegedrag. We hebben een Dagobert Duck-syndroom. We jagen allemaal naar succes. We gaan van een tussenwoning, naar een twee onder een kap huis, dan naar een vrijstaand huis. We jagen elkaar graag op. En als je niet voldoet, dan ga je je aanpassen.”
Juist dat aanpassen is erg zonde, zegt hij, omdat onze uniciteit dan niet zichtbaar wordt. Daarom moeten we juist van binnen naar buiten leven. “Je moet eerst stilstaan bij je eigen waarden, verlangens en behoeften en vervolgens dat als vertrekpunt nemen. Dan leef je ook echt!”
Opvoeding
In de opvoeding zie je veelal dat mensen de basis meekrijgen van het ingepakte leven, laat Bert zien. “De ouders kunnen al snel met veel eisen komen, in plaats van het kind te laten zijn wie het is. Misschien wil je kind graag timmerman worden, maar proberen ouders het te duwen in de richting van havo-vwo, ook weer onder druk van de omgeving. Dan ben je eigenlijk aan het inpakken. De onvoorwaardelijke acceptatie, daar gaat het uiteindelijk om. Timmerman? Prima! Universiteit? Ook prima!”
“De essentie van de opvoeding, zeg ik als orthopedagoog, is in je kind zichtbaar maken wie hij is. Een vlam ontsteken!”
“Ik zou het iedereen zo gunnen om een uitgepakt leven te leiden. We zijn bestemd om een beelddrager van God te zijn. Dat lijkt heel ingewikkeld, maar het houdt in dat we uitgepakt zijn.”
“Onze samenleving communiceert een onafhankelijkheidsideaal. Maar dat bestaat eigenlijk niet. Als ik in de auto rijd, rijd ik in een voertuig dat door anderen is gemaakt en ontworpen, op een weg die anderen hebben aangelegd. Honderdduizenden mensen hebben het mogelijk gemaakt dat ik in de auto rijd. We zijn op een gezonde manier afhankelijk.”
Bijbel
Hoe kun je aan de hand van de Bijbel hier mooie lessen uithalen? Reinds vertelt. “In het boek proberen we te linken naar Bijbelse personen. Een geweldige les is als Lazarus opstaat uit de dood. Hij is dan nog ingepakt met doeken. Jezus zegt niet: ‘Ik pak hem uit’, maar Hij zegt tegen de omstanders om hem uit te pakken. Als kerkmensen hebben we de opdracht om elkaar dus uit te pakken.”
“Ik vind het ook bijzonder hoe Jezus Petrus weer rehabiliteert. Ondanks de verloochening, laat hij zijn liefde zien aan Jezus en wordt de situatie hersteld. Heel mooi!”
“Ik zou het iedereen zo gunnen om een uitgepakt leven te leiden. We zijn bestemd om een beelddrager van God te zijn. Dat lijkt heel ingewikkeld, maar het houdt in dat we uitgepakt zijn. Als je namelijk zichtbaar bent wie je bent, dan laat je zien wie God is. We zijn namelijk het beeld van Hem. Dat is de kracht van het uitgepakte leven.”