Wanneer je denkt aan oorlog, denk je waarschijnlijk niet direct aan het land Colombia. Toch woedt er al tientallen jaren een hevige strijd. Als we pastor Enrique vragen naar de situatie voor christen in zijn land, begint hij meteen over de geschiedenis te vertellen. Maar zijn verhaal berust niet alleen op feiten. Uit eigen ervaring vertelt hij over de harde werkelijkheid van het leven in de bergen van Colombia, maar ook over hoe God hem gebruikt om verschil te maken in dat gebied.
Colombia was van oorsprong een rooms-katholiek land, totdat op een gegeven moment protestantse zendelingen het land bereikten. De strijd tussen de denominaties was geen gemakkelijke en ging niet altijd vreedzaam. Het protestantisme won veel aan terrein, maar vooral in de bergen waar geen aanwezigheid van de rooms-katholieke kerk was. Inmiddels zijn er meer dan 5000 kerken in de bergen. In de jaren ‘50 van de vorige eeuw kwamen de guerrilla eenheden in dat gebied aan. Daar stuitten zij op goed georganiseerde christelijke groepen die op hun manier weerstand boden tegen hen.
Grootste gewapende strijd van Latijns-Amerika
De aanwezigheid van de guerrilla eenheden is onderdeel van de oorlog die gekend wordt als de grootste gewapende strijd van heel Latijns-Amerika. In de afgelopen 10 jaar alleen al heeft het meer dan 200.000 doden en meer dan 8 miljoen vluchtelingen tot gevolg gehad. Naast de noodzaak om op de vlucht te slaan heeft de bevolking te maken met omkoping, terroristische aanvallen, seksueel geweld en rekrutering van minderjarigen voor de verschillende militante groeperingen. Vervolging van christenen komt daarnaast ook vanuit de hoek van de oorspronkelijk bevolking van Colombia, die hun eigen religie hebben: het animisme. Volgens hen gaat het tegen de cultuur van het land in om in slechts 1 God te geloven. Zij hebben namelijk vele goden. Temidden van al dit geweld blijft de kerk staan met een duidelijke boodschap.
Temidden van al het geweld blijft de kerk staan met een duidelijke boodschap
Jongeren geraakt door evangelie
Pastor Enrique is een van de vele pastors die deze boodschap uitdraagt. Hij ervaart dat de Heilige Geest met hen is en ziet jongeren geraakt worden door het evangelie. Wanneer dit gebeurt besluiten zij de wapens niet meer op te pakken, wat hen onmiddellijk vijanden van de militaire groeperingen maakt. Om die reden heeft de guerrilla het gemunt op voorgangers.
Opgegroeid tussen militaire groepen
21 jaar geleden had pastor Enrique al te maken met doodsbedreigingen. Op dat moment was hij voorganger op de plek die fungeerde als grootste centrum voor rekruteringen. Het was geen onbekend terrein voor hem. ‘’Ik ben geboren en getogen tussen de militaire groepen die altijd al aanwezig waren. Ik had net zo goed ook als kind al de wapens kunnen oppakken. Ik heb broers, neven en andere bekenden die zich wel bij de groeperingen hebben aangesloten. Ik heb zelf te maken gehad met de gevolgen van de oorlog: armoede, honger, ongeluk, het ontbreken van kansen en het uit elkaar vallen van gezinnen. Na mijn geboorte zijn mijn ouders vrij snel gescheiden en ik werd opgevoed door mijn grootmoeder, die slechthorend was. Ze schreeuwde daarom altijd tegen me, wat mij het gevoel gaf dat ze niet van me hield. Ze kon me ook niet altijd te eten geven. Heel vaak als ik honger had ging ik naar het kamp van de guerrillastrijders, waar ik wel te eten kon krijgen.’’
Als ik honger had ging ik naar het kamp van de guerrillastrijders
Bereid te sterven voor Christus
Pastor Enrique gelooft dat God hem in Zijn genade en almacht heeft beschermd. Het evangelie raakte zijn hart, juist door de slechthorendheid van zijn grootmoeder. ‘’Mijn oma had een bijbel thuis en omdat ze niet goed hoorde, las ze zichzelf altijd hardop voor. Die woorden kwamen daardoor toch bij mij binnen’’. Vanaf zijn bekering predikte hij meteen het evangelie aan allerlei mensen en op 21-jarige leeftijd werd hij als voorganger bij een kerk betrokken. ‘’Ik wist als kind dat als ik de wapens zou oppakken, ik mijn leven zou moeten geven voor die zaak. Toen ik besloot om christen te worden wist ik dat het eigenlijk hetzelfde is: ik ga voor Christus werken en ben bereid om voor die zaak te sterven’’.
Het enige wat ik God heb gevraagd is om mij geloof te geven temidden van deze angstaanjagende situatie
Ontmoeting met Anne van der Bijl
Als voorganger heeft hij inderdaad vaak gevaar gelopen. In 2000 heeft hij meegemaakt hoe 43 andere voorgangers door de groeperingen om het leven werden gebracht. De komst van Open Doors naar zijn dorp een jaar later ervoer hij als een antwoord op zijn gebed en hij vertelt hoe zijn ontmoeting met Anne van der Bijl zijn leven heeft veranderd: ‘’Open Doors kwam naar Colombia om de weduwen en kinderen van de omgekomen slachtoffers te bemoedigen en bij te staan. Ook in mijn regio was er een voorganger met de dood bedreigd en hij besloot te vluchten. Ik had me ook kunnen laten wegjagen, maar ik wist dat God een speciaal plan met mijn leven had. Het enige wat ik God heb gevraagd is om mij geloof te geven temidden van deze angstaanjagende situatie. De leiders van Open Doors uit die regio zeiden: ‘’Maar dit kun jij niet alleen doen’’. Daarop zijn broeders uit andere regio’s en landen gemobiliseerd. Op een zondag kwamen mensen van Open Doors uit 17 landen bij elkaar, waar Anne van der Bijl ook mijn verhaal hoorde. Hij kwam naar mijn dorp, niet alleen om het Woord te delen, maar ook om tot een oplossing van het conflict te komen. Hij vroeg mij om de evangelische kerk te vertegenwoordigen en een afspraak te maken met de commandanten van de groeperingen.’’ Bij die gelegenheid deed Anne van der Bijl hen een vredesvoorstel: Voor elke paramilitair* die zijn wapens zou inleveren zou Open Doors voor een bijbel zorgen. 4 jaar nadat deze onderhandelingen plaatsvonden hebben 26.000 militairen inderdaad hun wapens ingeruild voor bijbels.
Doorgaan onder alle omstandigheden
Helaas was de regering niet klaar om deze mensen weer als gewone burgers te ontvangen. Het had tot gevolg dat 2 jaar later dezelfde mensen weer groepen vormden en dat er daardoor nu vele criminele bendes actief zijn. 10 jaar later vonden er ook weer vredesbesprekingen plaats met een andere guerrillagroep en kwam men ook met hen tot een overeenkomst, maar helaas gebeurde er hetzelfde: de overheid voorzag niet in projecten waarmee zij een gewoon leven konden opbouwen. ‘’Dus het conflict gaat maar door, maar ook de kerk gaat door. De kerk levert nog steeds een geestelijke strijd en kan deze obstakels overkomen. We hebben nu eenmaal niet het land uitgekozen waarin we wonen. Dus we moeten doorgaan onder alle omstandigheden en we moeten de confrontatie aangaan met dat wat we tegenkomen.’’
Het conflict gaat door, maar ook de kerk gaat door
Bekeringen en verzoening
Gelukkig hebben de vredesbesprekingen ook zeker hun vruchten afgeworpen: ‘’We hebben vanaf dat moment bijbelstudies gegeven aan de mensen uit die militaire kampen, waarna we ook een kerk in de bergen hebben kunnen oprichten. Zowel aan de kant van de paramilitairen als van de guerrillastrijders zijn er mensen tot geloof gekomen én zijn sommigen zelfs voorgangers geworden. We hebben hen discipelschapstrainingen gegeven en hen bij elkaar gebracht om tot verzoening te komen. Hetzelfde hebben we gedaan met (kinderen van) de slachtoffers en (kinderen van) de daders.´’
Zowel aan de kant van de paramilitairen als van de guerrillastrijders zijn er mensen tot geloof gekomen én zijn sommigen zelfs voorgangers geworden
Eerste voorganger in 40 jaar met theologische opleiding
Wat het bezoek van Anne van der Bijl aan het dorp nog meer teweeg heeft gebracht is dat pastor Enrique kon beginnen aan een theologische opleiding. ‘’Hij vroeg mij waar hij voor kon bidden. Ik zei daarop dat ik niet bid om voedsel of kleding, maar om een opleiding te kunnen volgen. Er waren ongeveer 66 kerken in die regio op dat moment, maar niemand had een theologische opleiding gevolgd.’’ Met hulp van Open Doors werd Enrique de eerste voorganger in 40 jaar die een theologische opleiding had afgerond. Hierna ging hij terug naar het berggebied om andere voorgangers op te leiden. ‘’Uit die 66 kerken heb ik 21 jongeren uitgekozen om als voorganger opgeleid te worden. We hebben daar een instituut voor opgericht en inmiddels volgen meer dan 1000 studenten deze opleiding en werken we in 14 staten in Colombia. Op deze manier hebben we kunnen zorgen voor een nieuwe generatie voorgangers en dit wil ik ook in andere afgelegen regio’s doen.’’
Inmiddels volgen meer dan 1000 studenten de theologische opleiding aan ons instituut
Uitbreidingsplannen
Naast het opzetten en leiden van dit belangrijke werk, is pastor Enrique nu ook directeur van Open Doors Colombia en heeft hij een team van 39 mensen met uiteenlopende werkgebieden. Eén van de vele belangrijke projecten is het kindercentrum, waar op dit moment 30 jongens en 30 meisjes onderwijs ontvangen. In dit werk maken ze naast mooie dingen, ook schrijnende dingen mee. Vorig jaar kregen ze bijvoorbeeld een lijst binnen van 57 kinderen om op te nemen, maar ze hadden daar gewoonweg de capaciteit niet voor. Ook is het lot van een specifiek kind pastor Enrique sterk bijgebleven. Het kindercentrum kan slechts 1 kind per gezin opnemen. Daardoor hebben ze toen een kind van 12 jaar moeten weigeren. Dit kind is later door de guerrillastrijders gerekruteerd en is na 4 dagen vermoord. ‘’Hoewel het niet mijn schuld is, bleef ik eraan denken dat ik dit kind had kunnen beschermen en had kunnen opnemen. Kinderen in Colombia hebben naast rekrutering ook te maken met seksueel misbruik. Ik bid dat God ons de mogelijkheid zal geven om uit te breiden, zodat we meer kinderen kunnen beschermen’’. Daarnaast zouden pastor Enrique en zijn team ook meer samen op weg willen gaan met de ouders van deze kinderen. Een ander plan waar ze mee bezig zijn is het oprichten van een centrum om met een integrale aanpak niet alleen de geestelijke situatie, maar ook de financiële en sociale situatie van de kerk te verbeteren. Hieronder valt ook de financiering van voorgangers, waardoor zij in staat zijn een pensioen op te bouwen. Op dit moment kunnen voorgangers door de armoede vaak niet betaald worden en beschikken zij daardoor aan het eind van hun leven niet over een pensioen. Door daar iets aan te doen hopen ze de taak als voorganger ook voor jongeren aantrekkelijker te maken.
Door Zijn trouw in mijn eigen vervolging kan ik in mijn werk nu ook mijn vervolgde broeders en zusters goed begrijpen en bemoedigen
Gods trouw
Pastor Enrique heeft veel meegemaakt, maar tegelijkertijd ook veel geleerd over de trouw van God. ‘’We hebben heel veel armoede gekend en heel veel nood gehad. En nu heeft God zoveel in onze handen gelegd waarmee we anderen kunnen helpen. Dat is een heel erg groot contrast natuurlijk. Dat wat in mijn eigen leven ontbrak, een vader, die rol kan ik nu weer vervullen in levens van andere vaderloze kinderen. Ik kan hen zorg, liefde, maar ook voedsel geven. Dat komt niet vanuit mijzelf; het ministerie voorziet daarin en dat is ongelofelijk. God is trouw! En door Zijn trouw in mijn eigen vervolging kan ik in mijn werk nu ook mijn vervolgde broeders en zusters goed begrijpen en bemoedigen’’.
*Paramilitairen verdedigen het volk als een soort burgerwacht, guerrillastrijders vallen het volk juist aan
