Veel jongens krijgen al vroeg te horen dat ze een “man” moeten zijn en ze zich moeten vermannen. Deze pressie, hoe goed bedoeld ook, kan ervoor zorgen dat een jongen al voor zijn pubertijd schaamte ontwikkelt, waardoor hij emotioneel verarmt. Hij gaat zachtheid verafschuwen en een overmatige waardering ontwikkelen voor presteren en door te doen alsof hij alles onder controle heeft.
Tekst: Martin de Jong
Als een jongen zwakheid toont wordt hij als te weinig mannelijk beschouwd. Om de gevreesde afwijzing te voorkomen dwingen jongens zichzelf vaak om hun zachte kant of hun verdriet diep van binnen te begraven. Een masker is geboren! Het masker vertelt anderen hoe hij gezien wil worden en zo creëert hij een gevangenis voor zijn onzekerheid, angsten en schaamte. Ermee tevoorschijn komen kan hij niet meer. Het beeld van gewenste mannelijkheid moet tegen elke prijs in stand worden gehouden.
Geen compliment
Een man die te horen krijgt dat hij zacht is, zal dat in de meeste gevallen niet opvatten als een compliment. Onze samenleving ziet zachtheid bij mannen en jongens als een tekortkoming. Daarin schuilt immers het gevaar dat je er niet meer bij hoort. De man gaat zijn zachtheid wegstoppen en gedrag vertonen die niet bij hem hoort.
“Schaamte die geen aandacht krijgt, beheerst je leven”
De meeste mannen kunnen die goed bedoelde adviezen uit hun kinderjaren wel dromen: ‘wees een man!’, ‘wees sterk!’, ‘toon je mannelijkheid!’ Dit heeft als gevolgd dat je, vaak ongewild, teveel schaamte gaat ervaren om ander gedrag te vertonen dan het geaccepteerde. In de gedrevenheid om “echte man” te zijn, ligt een diepe pijn. Het is een belemmerende gekwetstheid die gecamoufleerd wordt door stoer uiterlijk, overdreven trots, schijnbare seksuele vaardigheid, geveinsde agressie en gedrag dat door de maatschappij als succesvol wordt gezien. De boodschap om een echte man te zijn impliceert dat iemand nog niet aan de norm voldoet. En vergis je niet, deze giftige schaamte is een killer. Schaamte die geen aandacht krijgt, beheerst je leven. Ongeluk en depressie kunnen het gevolg zijn.
Cor is in de kerk zeer actief, voor ieder die het wil heeft hij een luisterend oor en voor iedereen heeft hij passend advies. Door zijn gedrag oogst hij lof en complimenten die ervoor zorgen dat zijn mannelijkheid bevestigd wordt. In een gesprek komt zijn angst ter sprake, eerst schoorvoetend en later kan hij niet stoppen met huilen. Hij vertelt over zijn vader die dominee is, een slecht huwelijk heeft en altijd de schijn naar buiten ophoudt. De mooie verhalen die zijn vader van de kansel preekt zijn slechts een masker van wetticisme en uiterlijk vertoon. Van buiten is alles perfect. Cor leert op jonge leeftijd onbewust dat mannelijkheid stoer en kracht is. Maar achter dat masker zit opgekropte woede welke door schaamte tegengehouden wordt.
Innerlijke criticus
Mannen die geen aandacht geven aan hun schaamte, ontwikkelen vaak een innerlijke criticus. Deze stem van binnen is vaak een harde, niet-vergevende, zelf-oordelende overtuiging die zich continu meester maakt van de man die hier het slachtoffer van is. Om de pijn even niet te voelen is verslaving een subtiele uitkomst die op de loer ligt. Ook agressie, soms richting anderen, verzacht de pijn vanbinnen maar stelt echte oplossing uit.
Net zoals bij Cor is mijn tip, zoek vriendschappen uit waar je jouw eerlijke verhaal kan delen. Waar het niet alleen gaat om een biertje en het delen van sterke verhalen maar een plek waar je kunt leeglopen. Dat kan met een enkele vriend of met een groep vrienden samen. Ik nodig mannen uit om tevoorschijn te komen, dat doen ze vaak schoorvoetend en als ze ervaren dat het veilig is. De kracht in de man wordt vrijgezet als hij ook zijn zwakte mag laten zien en niet afgewezen wordt of belachelijk gemaakt wordt.
Martin is naast voorganger van Motion Church Utrecht ook coach, trainer en (relatie) therapeut. Martin begeleidt mannen naar authentiek man-zijn tijdens zijn trainingen en speciaal daarvoor in het leven geroepen mannengroepen. Als je interesse hebt in een groep of begeleiding zoekt in je bedrijf of relatie, stuur Martin dan een mailtje. Martin@buildingchampions.nl
