Op 18 december 1980 werd de Wet afbreking zwangerschap, kort ‘abortuswet’, met slechts twee stemmen meerderheid door de Tweede Kamer aangenomen. Enkele maanden later stemde op 28 april 1981 ook de Eerste Kamer voor het wetsvoorstel, opnieuw een nipte meerderheid (38 tegen 37).
Tekst: Kees van Helden
De abortuswet is een compromis-oplossing tussen aan de ene kant de bescherming van het ongeboren kind en aan de andere kant vrouwen bijstaan bij een ongewenste zwangerschap. Het uitgangspunt was een evenwichtige afweging van tegenstrijdige belangen. Om hier aan te voldoen is duidelijk in de wet vastgelegd dat het moet gaan om een noodsituatie. De Tweede Kamer was zich toen terdege bewust van het spanningsveld dat abortus omringde. Omdat het om noodsituaties moest gaan werd een verplichte vijfdagen bedenktijd ingesteld als een vrouw meer dan zestien dagen overtijd was
Noodsituatie
Of er sprake is van een noodsituatie is in de loop der jaren meer en meer uit het zicht geraakt. In november 2016 citeerde De Volkskrant Gaby Raven (aborteur en betrokken bij abortuscentra in Rotterdam, Roermond en Duitsland): ‘Als een vrouw haar kind niet wil, moet je naar haar luisteren, hoe idioot de reden ook lijkt.’ Dit staat lijnrecht tegenover wat er in de wet staat namelijk:
Artikel 5 lid 2a van de abortuswet benoemt ‘dat in het bijzonder door het verstrekken van verantwoorde voorlichting over andere oplossingen van haar noodsituatie dan het afbreken van de zwangerschap’ voldaan moet zijn. En in artikel 5 lid 2b staat: ‘dat de arts, indien de vrouw van oordeel is dat haar noodsituatie niet op andere wijze kan worden beëindigd, zich ervan vergewist dat de vrouw haar verzoek heeft gedaan en gehandhaafd in vrijwilligheid, na zorgvuldige overweging en in het besef van haar verantwoordelijkheid voor ongeboren leven en van de gevolgen voor haarzelf en de haren;
Bij de beantwoording van Kamervragen in juli 2022 gaf minister van VWS Ernst Kuipers aan: “De redenen die voor de ene vrouw leiden tot het ervaren van een noodsituatie, hoeven dat voor een andere vrouw niet te doen. Ik acht het dan ook van belang dat het altijd aan de vrouw blijft om te bepalen of zij een noodsituatie door haar zwangerschap ervaart en dat zij in vrijheid en goed geïnformeerd, ook over andere oplossingen om haar noodsituatie te beëindigen, haar keuze kan maken. Het is aan de arts om zich ervan te vergewissen dat hiervan sprake is.” (accentuering KvH) Uit hetzelfde verslag blijkt ook dat er behoefte is aan duidelijkheid over de redenen, zowel de VVD, CU, SGP en BBB stellen vragen over de redenen voor abortus met als doel om het aantal abortussen te kunnen terugdringen.
Maar als er voorstellen worden gedaan die echt invloed zouden hebben op het voorkomen van een abortus dan worden die voorstellen weggestemd of afgekraakt.”
Jaarlijks worden de abortuscijfers gepubliceerd en geanalyseerd. Die cijfers schommelen al jaren rond 31.000. En als er een keer een geringe daling is dan wordt dit als positief feit voor het gevoerde beleid gebracht. Want met de mond wordt door allen, ook door de pro-abortuslobby, beleden dat het aantal abortussen in Nederland omlaag zou moeten. Rondom dat beleid wordt dan onder andere gedebatteerd over gratis verstrekking van anticonceptie. De suggestie wordt gewekt dat dit het aantal abortussen verder omlaag zou brengen. Maar als er voorstellen worden gedaan die echt invloed zouden hebben op het voorkomen van een abortus dan worden die voorstellen weggestemd of afgekraakt. Hieronder enkele voorbeelden.
Niet belemmerd worden
Vrouwen die spijt krijgen na de inname van de eerste abortuspil kunnen mogelijk de abortus nog ongedaan maken door het slikken van Progestan, een natuurlijk vrouwelijk hormoon. Deze mogelijkheid kwam hevig onder vuur te liggen omdat het schade zou kunnen berokkenen bij moeder en kind. Wat door meerdere onderzoeken bewezen niet waar blijkt te zijn. Dat het kind altijd dood gaat door de abortuspil zelf is bovendien dan ineens niet meer relevant. De abortus moet doorgaan en mag niet belemmerd worden.
Nog een voorbeeld. Giorgia Meloni van Fratelli d’Italia. De eerste vrouwelijke premier in Italië gaat vrouwen die een abortus overwegen vanwege financiële reden helpen, door hun rekeningen te betalen. Uit onderzoeken blijkt namelijk dat, in het algemeen, de financiën de belangrijkste redenen zijn om voor een abortus te kiezen. Een prachtig voorstel om juist die nood te ledigen en daarmee de abortuscijfers omlaag te brengen. Een initiatief dat onze regering zeker zou moeten overnemen. Dit is echte hulpverlening, zoals de wet het bedoeld heeft. En toch stelt Corine Ellemeet (GroenLinks) in een initiatiefnota dat dit een vorm van omkoping is om vrouwen ervan te overtuigen van abortus af te zien. Wederom moet de abortus door kunnen gaan en mag niet ‘belemmerd’ worden door een goed voorstel.
Omdat een abortus een zeer moeilijke overweging is, werd in 1980 de vijf dagen bedenktijd ingesteld. Immers een abortus is onherroepelijk. Als het kindje uit de baarmoeder is verwijderd dan kan het niet meer terug geplaatst worden. De vijf dagen bedenktijd dienden ervoor om deze beslissing uitermate goed te overwegen en geen verkeerde keuze te maken. Die bedenktijd voorkwam daardoor abortussen. Ook dit mechanisme is inmiddels door de abortusvoorstanders afgeschoten. Wederom niets mag een abortus in de weg staan.
Bij het lezen van de websites van abortuscentra komen we het woord ‘kind’ niet tegen. Sterker nog, er wordt alles aan gedaan om dit te verhullen. Termen als ‘stukje weefsel’, ‘zwangerschapsproduct’, ‘vrucht’ of zelfs ‘parasiet’. Alles wordt er aan gedaan om de vrouw maar niet te laten zien dat het wel om een kindje gaat. Een artikel op Linda.nl toont zeer misleidende afbeeldingen van de verschillende stadia in de zwangerschap . Peppijn van Houwelingen (FvD) stelde in een amendement voor dat vrouwen voorafgaand aan een abortus na tien weken zwangerschap de echofoto zouden moeten bekijken. Hierdoor zien ze wat er wordt weggehaald. Dit sloot aan bij een langgekoesterde wens van heel de pro-life beweging wereldwijd. Wat een onvoorstelbare kritiek kreeg hij over zich heen. Zelfs de ChristenUnie deed daaraan mee.
De abortus zal doorgaan.
De blijdschap bij een geringe daling van het jaarlijkse aantal abortussen staat in schril contrast tot de weerstand tegen alle maatregelen die daadwerkelijk van betekenis kunnen zijn. Het doden van kinderen in de baarmoeder moet koste wat het kost juist veilig gesteld worden en doorgang vinden. En zelfs uit het wetboek van strafrecht verwijderd worden.
Wat is het leven van een ongeboren kind nog waard voor de pro-abortuslobby?
Kees van Helden
Coördinator vereniging Kies Leven
[1] ‘Het taboe op abortus is nog altijd gigantisch’ | De Volkskrant
[1] wetten.nl – Regeling – Wet afbreking zwangerschap – BWBR0003396 (overheid.nl)
[1] https://www.tweedekamer.nl/downloads/document?id=2022D31049
[1] Feiten en cijfers over abortussen in Nederland – Rutgers[1] Minder abortussen in 2021 | Nieuwsbericht | Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (igj.nl)
[1] Reasons U.S. Women Have Abortions: Quantitative and Qualitative Perspectives | Guttmacher Institute[1] Initiatiefnota van het lid Ellemeet over Toegang tot veilige en legale abortuszorg voor iedereen | Tweede Kamer der Staten-Generaal
