“De nieuwe stikstofmaatregelen zorgen voor veel onrust bij boeren. Vrijdag werd het plan met de titel ‘Nationaal programma landelijk gebied’ gepresenteerd. Mochten deze plannen doorgezet worden, dan kan dat zorgen voor 20 tot 30% krimp van de veestapel. Boeren vrezen voor het voortbestaan van hun bedrijf.” In het programma Uitgelicht! van Family7 deelde landbouweconoom Roel Jongeneel zijn visie op de nieuwe stikstofmaatregelen.
“Ik was er niet direct door verrast, omdat in het coalitieakkoord al een aantal dingen waren aangekondigd. Die waren nog niet zo concreet, maar ik wist dat die uitgewerkt zouden worden. Maar ik kan me voorstellen dat het als een bom insloeg onder de agrariërs.”
Krimp
20-30% krimp van de veestapel is een gemiddelde, maar er lijken ook gebieden waar 95% krimp is. Daarover zegt Jongeneel: “Bij die 95% gaat het om reductiepercentages. Het betekent nog niet dat als je moet reduceren, dat hetzelfde percentage van bedrijven moet sluiten. Maar het is echt heel heftig.”
De boerenachterban van VVD, CDA en de BoerBurgerBeweging zijn erg kritisch. Jongeneel: “Ik snap hen goed. Er is een lange periode van onzekerheid geweest, eigenlijk al jaren, waarin weinig voortgang is geweest. Nu worden dingen eigenlijk pas echt concreet. Dat is heel erg heftig.”
Aanvullingen
“Het is niet zo dat er concreet gezegd wordt dat bepaalde boerenbedrijven moeten sluiten. Minister Van der Wal heeft indicatieve kaarten gemaakt waarbij hij in kaart brengt aan wat voor soort reductie hij denkt. Het gaat nu vooral nog om stikstof, maar er komen in de loop van het jaar nog een aantal andere aanvullingen bij voor dingen als broeikasgassen en water. In die zin worden dingen voor boeren concreter, maar er zijn ook nog heel wat stappen in te vullen.”
Ruimte voor gesprek
Volgens Jongeneel was het debat voor boeren tot nu toe heel massief. “Er werd vaak over hen gesproken zonder dat er met hen werd gesproken”, zegt hij. “Er hing hen van alles boven het hoofd. Dat is niet mis. Maar wat ik hoop is dat de provincie en gebieden in gesprek zullen gaan met de boeren en zullen zeggen: ‘We zitten hier met een gezamenlijke opgave, wat zijn manieren om hier uit te komen?’
Ik hoop dat er op die manier nieuwe arrangementen gevonden kunnen worden. Dan krijg je wel het echte gesprek. Ik denk dat boeren tot nu toe weinig anders konden dan de hakken in het zand te zetten en zich op allerlei manieren te verweren. Nu komt er misschien wel ruimte voor een gesprek over oplossingen – ook al zal dat heel lastig worden.”
Bekijk hier het volledige gesprek met landbouweconoom Roel Jongeneel:
