Doordat mijn vader, vanwege psychische problemen, meestal niet emotioneel beschikbaar en present was, ontwikkelde ik een sterke band met mijn moeder. We noemen dat moederszonen. Ik ben de zoon van een vrouw die veel geleden had onder haar eigen moeder. Mijn oma was een dominante,door de oorlog getraumatiseerde, vrouw. Op haar 16e werd mijn moeder zwanger van mijn oudste zus. Een drama van grote omvang voor ieder gezin, maar in 1960 een heuse ramp omdat mensen dat destijds nog veel minder begrepen en hard konden veroordelen. Ouderlingen kwamen mijn moeder vertellen dat ze niet deugde en daarom niet meer welkom was in hun kerk. Daar zat ze, zwanger en woonachtig bij ouders die uit angst de kant van de kerk kozen. Om deze crisis het hoofd te bieden moest ze overleven, niet voelen of terugkijken. Naar voren blijven bewegen, dat werd haar strategie.
Tekst: Martin de Jong
Als moeder leerde zij me dat ik het beste maar niet kon voelen. Ik leerde problemen weg te lachen. We maakten vooral grappen over serieuze dingen en waren meesters in het gebruiken van sarcasme en cynisme als “effectief” middel om mensen mee op afstand te houden. We slaagden erin mensen ver bij ons voelen vandaan te houden. Thuiskomen in liefde en je persoonlijke eigenheid leren kennen, waren bij ons onbestaanbaar.
Moederzonen groeien uit tot mannen met veel vrouwelijke energie. Daarmee doel ik niet op seksuele geaardheid, want dat is te kort door de bocht. Nee, deze moederzonen worden later mannen die het fijn vinden om verzorgd, getroost en vertroeteld te worden. Elke man vindt die aandacht fijn maar moederszonen kunnen moeilijker op eigen benen staan. Eenmaal volwassen gaat deze man op zoek naar een omgeving die hetzelfde biedt als wat moeder vroeger gaf. Vaak ontmoeten ze een vrouw die veel mannelijke energie heeft. Denk baarbij aan een vrouw die juist heel zelfstandig is en weinig of niet om hulp vraagt. Mooie deal zou je zeggen? Dat is niet helemaal waar. De man behoort zijn mannelijkheid op te halen bij mannen, want dat kan niet bij vrouwen. De afwezigheid van mannen zorgt ervoor dat een jongen onvolledig in zijn persoonlijkheid groeit. Sommige van die mannen gaan heel erg compenseren. Maar een masker van stoerheid, grove taal, spierballen en focus op succes laten de wereld een ander beeld zien dan wat er in de diepere lagen afspeelt: onzekerheid en diep verborgen angsten.
Toen John, een ondernemer uit de autobranche, mijn praktijk binnenstapte kwam hij letterlijk heel dichtbij. Met z’n grote postuur en harde stem denderde hij mijn ruimte in. Dit triggert mijn eigen masker en om overeind te blijven doe ik mijn kin omhoog en ga ik ook harder praten. Als we eenmaal zitten vraag ik wat hem hier brengt. John geeft hij aan dat het niet over hem gaat maar over zijn vrouw. In de vijf minuten dat ik hem laat leeglopen geeft hij zijn vrouw de schuld van zo’n beetje alles wat er fout gaat in zijn leven. Veel mannelijke en stoere woorden passeren de revue. Ik onderbreek hem en zeg: ‘Als ik je goed begrijp ben je het slachtoffer van een hoop gedoe en onkunde van je vrouw, klopt dat?’ John is even van zijn stuk gebracht en stamelt dat hij het zo slecht niet bedoelt. Zijn probleem is dat hij geen Bijbelse vrouw heeft, zegt hij. Een vrouw die zich kan onderwerpen zoals hij dat heeft onthouden uit de verhalen die hij vroeger in de kerk hoorde.
In het aannemen van onze roeping als man en vader moeten we loslaten wat niet dienend is. “
In Genesis 12 krijgt Abraham de opdracht om uit zijn land en zijn familiekring te gaan. Dit lijkt misschien een opdracht voor Abraham maar wij als mannen hebben hier ook een les uit te trekken. Om God te gehoorzamen en te bewegen naar zijn roeping moest Abraham leren loslaten. Alles wat hem vasthield moest hij letterlijk achterlaten. Om écht man en vader te worden, hebben wij kerels het nodig om terug te kijken en los te laten wat we vroeger als waarheid slikten. Wat niet dienend is aan onze roeping als man en vader hebben we terug te geven en los te laten. Dat vraagt soms om diepe overwegingen die teruggaan naar hetgeen je moeder je leerde, om het vervolgens los te laten en als het ware terug te keren naar de mannenwereld.
In mijn mannengroepen zie ik mensen die beweging maken waardoor ze in staat zijn om hun door God gegeven roeping (man, vader, vriend) op te nemen. Dan zijn ze in staat om achter hun masker te laten kijken.
John en ik kwamen er samen achter hij eigenlijk heel boos was op zijn moeder. Zijn vader was net als in mijn verhaal emotioneel niet beschikbaar, waardoor hij zich nestelde in de wereld en opvattingen van zijn moeder. We kwamen erachter dat hij die onverwerkte boosheid naar zijn moeder projecteerde op zijn lieve vrouw. Wat John onbewust deed was klagen en zeuren, hetgeen neerkomt op een giftige vrouwelijke energie: Met een grote mond en harde stem zette hij een “mannelijk” masker op, terwijl het ten diepste een uiting was van frustratie en angst. Ik nodigde John uit om mannelijke vrienden te zoeken met wie hij echt alles kon bespreken. In de laatste sessie kwam hij samen met zijn vrouw. Het is niet ongebruikelijk dat ik na een coaching traject een flesje wijn of doosje bonbons krijg. Maar nu kwam zijn vrouw binnen met een bos bloemen voor mij. John’s moed om zijn schaduw aan te kijken had thuis kennelijk een positief effect.
Martin is naast voorganger van Motion Church Utrecht ook coach, trainer en (relatie) therapeut. Martin begeleidt mannen naar authentiek man-zijn tijdens zijn trainingen en speciaal daarvoor in het leven geroepen mannengroepen. Als je interesse hebt in een groep of begeleiding zoekt in huwelijk, stuur Martin dan een mailtje. Martin@buildingchampions.nl
