‘Hoop geeft jou de moed om door te gaan’. Wie een kijkje neemt op de website van psychosociaal therapeut Arenda Bus, zal deze zin als eerste tegenkomen op haar homepage. In haar praktijk ‘Hoop voor jou’ werkt Arenda vanuit een christelijke visie, maar iedereen is welkom. Naast haar werk in de praktijk geeft Arenda spreekbeurten over christelijke thema’s. Een van de dingen die opvalt op haar website, is dat Arenda schrijft dat het bijzonder is te ontdekken hoe onze relatie met God alles te maken heeft met onze levenservaring. Zo baseren we ons beeld van God vaak onbewust op de ervaringen die we als kind met onze ouders of andere gezaghebbers hebben gehad. In een gesprek met Revive ging Arenda dieper in op dit belangrijke thema.
In wat voor opzichten heeft onze relatie met God te maken met onze levenservaring?
“Ieder mens wordt geboren met de behoefte aan erkenning, onvoorwaardelijke liefde en veiligheid. Uit onderzoek blijkt dat wanneer niet voorzien wordt in deze basisbehoeften we, in het uiterste geval, dood gaan. Daarom heeft God het zo gemaakt dat we in gezinnen opgroeien. Dat is de plek waar in die basisbehoeften voorzien kan worden.
Veel mensen hebben echter te maken gehad met ouders die emotioneel onvoldoende beschikbaar waren. Ouders doen vaak wel echt hun best, dat willen we ook altijd waarderen en erkennen. Maar niet altijd is er aansluiting geweest op de emotionele behoeften van het kind. Dit heeft niet alleen effect op je zelfbeeld en je zelfvertrouwen. Het beïnvloedt ook ons godsbeeld en onze relaties met anderen.
We baseren ons beeld van Hem namelijk onbewust op de ervaringen die we als kind met gezagsdragers opgedaan hebben; met name onze ouders. Als zij er vroeger niet voor ons waren, kunnen we denken dat God er ook niet voor ons is. Maar ook een grootouder, leraar of kerkelijk leider kunnen grote invloed hebben.
Als iemand ergens mee worstelt, wordt in de kerk soms al gauw gezegd: ‘Ga er maar mee naar God, Hij is de Geneesheer’. Maar als je door het verleden een negatief godsbeeld hebt, kun je denken: maar naar Wie ga ik dan? Als ik naar God toega, is Hij er dan wel voor mij?”
Als er bij mensen als kind niet aan bepaalde basisbehoeften is voldaan, ontwikkelen ze vaak een overlevingsstrategie en treedt er een overlevingsmechanisme in werking. Hoe ontdek je of je vanuit zo’n overlevingsmechanisme functioneert?
“We leven in een wereld met gebroken gezinnen. De meesten van ons zijn opgegroeid met ouders die gebrokenheid in hun leven kennen. We kregen als kind wel eten en drinken, maar veel van ons kregen weinig of geen emotionele aandacht. Als kind betrekt je dit op jezelf en je gaat geloven, ‘ik ben niet goed genoeg’ of ‘ik ben niet waardevol.’ De afwijzing die we ervaren is niet leefbaar en onbewust bouwen we muren om ons hart om te kunnen overleven.
Die muren zijn vaak verbonden met een sterke eigenschap van ons. Mensen zetten vaak oprecht hun talenten in, maar als dat vanuit een overlevingsstrategie is, doen we dat (onbewust) om toch die erkenning te ontvangen. Dat is een overlevingsmechanisme. Omdat het zo eigen is, merken mensen pas dat ze vanuit een overlevingsmechanisme leven, als ze vastlopen; een relatie eindigt, op je werk loop je vast of je komt in een burn-out terecht”.
Hoe kunnen we van een verkeerd godsbeeld afkomen en een gezond zelfbeeld en godsbeeld ontwikkelen?
“We hebben het nodig om te zien welke overtuigingen wij over onszelf zijn gaan geloven en vervolgens ontdekken wat wél waar is. We mogen leren van onszelf te houden. In de Bijbel staat dat we van anderen mogen houden zoals we van onszelf houden. Het is een mooie reis om te ontdekken wie je werkelijk bent, maar ook hoe God je ziet. Eerst kan het confronterend zijn en het betekent dat je de pijn die eronder ligt, aankijkt. Maar je mag de waarheid gaan geloven: ik ben oké, ik mag er zijn, ik ben geliefd door God. Hierdoor verandert je zelfbeeld en wordt het een stevig fundament.”
Hoe belangrijk is het dat er in de kerk ruimte wordt gegeven aan het feit dat innerlijke genezing een proces is dat tijd kan kosten?
“De westerse cultuur is ook in de kerk doorgedrongen. Pijn en lijden vinden we lastig een plek te geven en willen het liefst dat dit zo snel mogelijk verdwijnt. We zijn gewend aan het ‘on demand’ krijgen wat we nodig hebben. Soms willen we iets ‘weg bidden’, terwijl we, om echt diepe genezing te vinden, juist door een proces mogen gaan. Ik geloof in de krachtige en instant genezing van God, maar ik zie ook dat Hij werkt met processen. Als alle dingen in de schepping werken met processen, dan geldt dat ook voor ons hart. Juist daarin zit de rijkdom van Hem leren kennen door de pijn heen.
De genezing van ons hart is een proces. Dat doet ook meer recht aan wat iemand heeft meegemaakt. Je hebt het over een heel deel van iemands leven. God zegt: ‘Ik heb je gezien en Ik ben met je’. Hij leidt je dan door een genezingsproces. Je beeld van God verandert door dat proces heen ook.
Sommige dingen kunnen vrij snel herstellen, andere pijn heeft meer tijdig nodig. Het helpt als we die werkelijkheid van het leven omarmen. Als we dat niet doen en verkondigen dat alles in een keer geheeld moet zijn, kan er een verkeerde verwachting naar God ontstaan. Wanneer iemand dan niet in een keer genezing ervaart, kan het de gedachte oproepen: ‘God geneest mij niet, zie je wel, ik ben het niet waard, Hij vindt mij niet belangrijk’. Dat bevestigt dan de leugens die diegene als kind geloofd heeft, toen hij of zij niet gezien werd.
Ik gun het lichaam van Jezus dat we gaan ontdekken hoe er ruimte mag zijn voor kostbare genezingsprocessen die tijd nemen.”
Het is dus belangrijk dat lijden een plek mag hebben in de kerk. In Psalm 23 staat dat God met ons is ook al gaan we door een dal van diepe duisternis. Er staat niet dat God dat dal wegneemt, maar dat Hij bij ons is en ons er doorheen leidt. Als we dat erkennen, kunnen we leren zien waar Hij is in dat dal en zowel ons eigen hart als dat van Hem beter leren kennen.
God wil een echte, authentieke relatie met ons. Hij heeft de behoeften in ons gelegd naar veiligheid en liefde. Als je dat niet hebt gekend, mag er ruimte zijn voor een genezingsproces waarin je die veiligheid en liefde van God mag leren ontvangen. Ik gun het lichaam van Jezus dat we gaan ontdekken hoe er ruimte mag zijn voor kostbare genezingsprocessen die tijd nemen.
Als je niet zeker weet of je vanuit een overlevingsmechanisme werkt, vraag dan eens aan God: ‘Heb ik ergens nog een muur? Is er iets in mij wat nog op overlevingsstand staat? Wilt U laten zien hoe die wond eruit ziet?’ Nodig God hierin uit en vraag Hem wat voor stappen je kunt zetten om genezing te vinden.”
Wat zijn nog meer dingen die je kunt doen om genezing te vinden?
“Iets anders wat je kunt doen, is in gesprek gaan met een wijs iemand in je omgeving. Soms is er in een kerk een pastoraal team dat ondersteuning kan bieden. Ik vind het een mooie gedachte dat God de gemeente en de gaven van de Geest heeft gegeven om elkaar op te bouwen. Dat geeft verbinding. We zijn niet gemaakt om alleen te leven en alles alleen op te lossen. Een pastoraal gesprek in de kerk kan daarom heel goed zijn.
Het kan echter ook zijn dat het om grotere dingen gaat waarbij het wijs is om een professioneel iemand op te zoeken. Betrek God ook hierin en vraag Hem wat goed voor je is. Hij wil je helpen en zal je de juiste bronnen geven en je met de juiste mensen in contact brengen.”
Wil je meer weten over het werk van Arenda? Klik hier om een kijkje te nemen op haar website.