Anthon van der Laak (71)reisde vele malen naar onder meer Rusland en China om leiders van de kerken daar te trainen. Dit jaar maakt hij zijn laatste reis om Russische voorgangers toe te rusten.
Het werk onder Russische pastors begon toen de voormalige Sovjetunie uit elkaar viel. De meeste kerkleiders hadden in de gevangenis gezeten en waren daar tot geloof gekomen. Ze waren vaak verslaafd aan drugs of alcohol en hadden weinig bijbelkennis. Russische voorgangers werden uitgenodigd voor een retraite in landen in Europa, waaronder Nederland. Anthon raakte betrokken bij dit werk in 1996. De pastors kregen een maand lang onderwijs, zodat ze verder konden bouwen in hun gemeentes.
“Er was een enorme honger naar kennis en ook materiaal. Russische voorgangers kochten een auto in Utrecht op de automarkt en daar reden ze mee terug. Een voorganger kwam uit een plaats aan de oostkust. Hij had gehoord dat er in Duitsland kindermateriaal in het Russisch verkrijgbaar was. Hij kocht een auto in Utrecht, laadde die in Duitsland vol en reed door zonder de auto te verlaten, want dan zou het gestolen worden. Hij sliep in de auto en reed twaalfduizend kilometer. Het is echt waanzinnig. Zo groot was de honger.”
Vaderhart
De trainingen werden voorheen ook in Rusland zelf gegeven maar daar kom je niet meer snel binnen. Daarom vinden ze nu plaats in Armenië. Daar kunnen de Russen gemakkelijk komen en de trainers kunnen daar ook zonder visum heen. “Er komen mensen uit Siberië, het eiland Sachalin in de Japanse zee, Vladiwostok, Belarus, Oekraïne en Rusland.
De Russische leiders betalen zelf de reis en een Amerikaanse Rus met een transportbedrijf betaalt het verblijf van een maand in een hotel, voor zo’n vijftig leiders, inclusief echtgenotes en de trainers. “We beginnen altijd met het vaderhart van God, met identiteit, dat is het fundament. Wilkin van der Kamp geeft onderwijs, ik spreek over gezond leiderschap in de kerk en Marjon Rijswijk over profetie.”
Schaamte
De voorgangers komen vaak moe maar verwachtingsvol binnen. “Ze vinden het best spannend, wat gaat er gebeuren. Ze zitten met noden en met schaduwzijden in hun eigen leven. Ze zijn wel een nieuwe schepping maar het oude is nog niet voorbij. Dezelfde problemen die in Nederland spelen, spelen ook bij hen. Ze voelen zich hypocriet op het podium omdat ze preken terwijl ze zelf worstelen met zonde in hun leven. Dat kun je niet vertellen aan je gemeente, want dan word je afgeserveerd. Door schuld en schaamte ontstaat innerlijke schade.”
“Ook hebben ze te maken met manipulatie of controle of met seksuele misstanden waarvan ze niet weten hoe ze die aan moeten pakken. Ook is er veel eenzaamheid. Ze zitten op heel eenzame posten, in kleine stadjes in bijvoorbeeld Siberië. Leiders zijn de meest eenzame mensen wereldwijd. Dat geldt nog meer voor hun vrouwen. Die zijn nog eenzamer dan Nederlandse voorgangersvrouwen, want pastors hebben twee vrouwen. Belt zijn andere vrouw, dan komt hij meteen. Voorgangers zijn heel gefocust op doen-doen-doen, bouwen-bouwen-bouwen. Hun tweede vrouw is de kerk en daar lijdt het gezin onder. Daarom geven we tijdens de retraite ook huwelijkscoaching.”
Genezing
Gedreven zijn de voorgangers wel. “Een van hen wil de Reinhard Bonnke – een bekende Duitse evangelist die in 2019 overleed – van Rusland worden. Alleen liet zijn karakterontwikkeling te wensen over. We kunnen helpen met goed onderwijs over identiteit. Het komt niet uit wat je doet maar uit wie je bent: de zoon van de Hemelse Vader. Je kunt veel kennis hebben over identiteit, maar toch God nooit ontmoet hebben. Wij willen ze die ervaring geven, zodat er genezing plaatsvindt van de ziel. Aan het eind van de maand onderwijs zijn de voorgangers enorm opgebouwd en bemoedigd.”
Wat merken de voorgangers van vervolging in Rusland? “Ik ontmoet maar weinig voorgangers die zeggen te lijden onder vervolging. Er was meer negatieve praat toen Rusland openging. Men zei dat christenen bloedoffers brachten, kinderen doodden en opaten. In de huidige situatie mag jegeen regeringsgebouw gebruiken voor een kerk en je mag ook niet samenkomen in een appartement. Je moet dus wel een gebouw hebben, anders kun je niet bestaan.”
Geen cent
Ook moeten kerken in Rusland geregistreerd worden. “Toen de grenzen opengingen, kwamen er ook allerlei culten en new-age-clubs binnen. Toen bleek er duidelijk behoefte te zijn aan een nieuwe godsdienstwet. Die is met hulp van Open Doors samengesteld in Haamstede. Kerken moeten zich aansluiten bij een overkoepelende organisatie. Er zijn een stuk of vijf ‘unions’, een voor baptisten, een voor methodisten, een voor pinstergemeenten. Zo is de wildgroei aan allerlei religies verdwenen. Wat ik altijd het mooie heb gevonden aan de Russen: ze hebben geen cent, toch doen ze het. Ze zijn betrokken bij de sociale situatie in hun stadje en helpen bijvoorbeeld drankverslaafden, drugsverslaafden. Deze gemeentes hebben nooit problemen gehad met de overheid.”
De oorlog tussen Rusland en Oekraïne heeft impact op de kerk. “Ik sprak een voorganger die een gemeente heeft in bezet gebied in Oekraïne. Hij heeft ook Russen in de gemeente. Er zit ook een vrouw die tijdens een bombardement al haar kinderen verloren. Ze is heel verbitterd en brengt polarisatie in die gemeente en wilde de pastor dwingen om alle Russen uit de kerk te zetten. Hij vroeg me hoe je daarmee omgaat. Ik gaf als advies dat we haar pijn snappen en dat we ook ruimte geven aan het verwerken van die pijn. Maar ze mag geen gif strooien, wij zijn geroepen om zelfs onze vijanden lief te hebben. De Russen zijn onze broeders en zusters. We willen de vrouw helpen met haar pijn, maar die gaat niet weg als de Russische gemeenteleden weg zijn. Ze mag de gemeente niet gebruiken om gif rond te strooien. Als ze dat wel doet, vraag je haar om niet meer te komen.”
Wat zal Anthon doen als hij het werk los moet laten? “Ik heb ook jarenlang Chinese leiders getraind en heel veel in hen geïnvesteerd. Ze zijn als familie voor mij. Tot op de dag van vandaag ben ik bedroefd dat ik dat los heb moeten laten. Alles wat je achterlaat, kost wat.” Anthon traint nog leiders in Uganda. In november volgend jaar stopt hij hier ook mee. Wel gaat hij door met lesgeven op de Lifeschool.
Lees meer over Anthons bediening op Kingdom Ministries – Investing in generations