De Volkskrant schreef onlangs “De repressie is nog altijd ongekend, maar ‘onder de oppervlakte van het regime is er meer gaande.’” In het programma Frontlinie op NPO 2 was te zien hoe er in Iran massale protesten waren naar aanleiding van de dood van Masha Amini, protesten die het regime tevergeefs probeerde de kop in te drukken. Ook was te zien hoe jongeren het land ontvluchtten en zich aansloten bij de gewapende strijd, dromend over een democratisch Iran. En in oktober van dit jaar werd bekend dat de opgesloten Iraanse activiste Narges Mohammadi de Nobelprijs voor de Vrede toegekend krijgt. Langzaam maar zeker beginnen de eerste barsten zichtbaar te worden in het rigide, streng Islamitische regime.
Mohammadi’s aanvaardingsspeech werpt meer licht op de strijd die het Iraanse volk voert. Een strijd die voornamelijk door vrouwen wordt aangevoerd. “Ik schrijf deze boodschap vanachter de hoge, koude muren van een gevangenis”, schrijft Mohammadi in haar speech die door haar kinderen werd voorgelezen. “Ik ben een van de miljoenen trotse en veerkrachtige Iraanse vrouwen die zijn opgestaan tegen onderdrukking, discriminatie en tirannie.” Haar strijd voor vrouwenrechten leverde haar vele arrestaties, gevangenisstraffen en zweepslagen op. Ook werd de martelpraktijk van eenzame opsluiting meerdere malen op haar toegepast. Haar kinderen heeft ze al meer dan acht jaar niet vast kunnen houden.
“Op een dag roepen we de overwinning uit.”
Toch is ze nog altijd vastberaden en hoopvol. Ze heeft een onwrikbaar geloof dat het Iraanse volk het juk van de ayatollahs zal afwerpen. “Op een dag roepen we de overwinning uit.” Ondertussen geeft ze workshops in de gevangenis, organiseert ze er protesten en maakt ze er documentaires. Mohammadi was een van de eersten die, samen met twee andere journalisten, melding maakte van de dood van Masha Amini, de tiener die werd doodgeslagen door de Iraanse zedenpolitie omdat ze haar hoofddoek niet goed droeg. Haar dood bracht een ongekend golf van protesten op gang, en de al bestaande Women, Life, Freedom- beweging waar Mohammadi deel van uitmaakt, kreeg krachtige bijval vanuit alle lagen van de bevolking.
“De realiteit is dat het regime van de Islamitische Republiek op het laagste niveau van legitimiteit en steun ooit is aanbeland, …”
“De realiteit is”, schrijft Mohammadi, “dat het regime van de Islamitische Republiek op het laagste niveau van legitimiteit en steun ooit is aanbeland, en zich bevindt in een positie van onstabiel evenwicht.” Het geloof in democratie en mensenrechten is niet langer alleen de intellectuelen beschoren; het is verwezenlijkt in collectieve en individuele acties in heel de Iraanse samenleving. En daardoor kan ieder element van weerstand de transitie weg van religieuze tirannie inluiden, aldus Mohammadi.
Tot nu toe leiden protesten alleen maar tot harder ingrijpen van de autoriteiten. De gevangenis waar Mohammadi zit wordt in plaats van Evin-gevangenis ook wel de Evin-universiteit genoemd vanwege de vele kunstenaars en intellectuelen die er gevangen zitten. Recentelijk werd een 70-jarige, dansende opa opgesloten, nadat hij met een vrolijk dansje op social media viraal ging. Het dansje werd als vrolijk teken van verzet gedeeld, maar was in strijd met Islamitische wetten, zo stelden de autoriteiten. Maar door zijn arrestatie werd de video alleen maar populairder. Uit het steeds hardere ingrijpen van het regime blijkt de angst voor de proteststem van het volk. En bij elke arrestatie groeit de omvang van het verzet.
“Het verzet leeft, en de worsteling duurt voort. Het Iraanse volk zal de tirannie en elke barrière ontmantelen door hun volharding.”
“Vandaag de dag heeft de jeugd van Iran de straten en publieke ruimtes veranderd in een arena voor wijdverspreid burgerlijk verzet,” schrijft Mohammadi. “Het verzet leeft, en de worsteling duurt voort. Het Iraanse volk zal de tirannie en elke barrière ontmantelen door hun volharding. Twijfel er niet aan – dit is zeker.”
Als het aan de christelijke Marziyeh Amirizadeh had gelegen, liep zij nu ook in Iran op straat om te demonstreren. Ook zij bidt en gelooft stellig dat de dagen van het regime geteld zijn. “Het Islamitische regime loopt op zijn laatste benen”, zei ze tegen The Jerusalem Post, wijzend op de grootschalige protesten aangevoerd door vrouwen die duidelijk laten zien dat Iraniërs niet langer onder het kwaad van het islamitische regime willen leven. Alleen kan ze niet meer terug naar haar vaderland.
Al op jonge leeftijd zette Amirizadeh overal vraagtekens bij, vooral ook bij de manier waarop vrouwen stelselmatig werden achtergesteld. Ze startte een zoektocht naar de waarheid, nadat ze besefte dat de Iraanse vorm van islam aan haar was opgedrongen en de samenleving waarin ze leefde niet alleen onderdrukkend was, maar ook doorspekt met leugens en zelfs kwaad. Uiteindelijk leidde haar zoektocht naar het christelijke geloof. Christen worden bracht haar een persoonlijk relatie met God die goed en liefdevol is, dit in schril contrast met de onbenaderbare god van angst en straf die door de mullahs in haar geboorteland werd opgelegd.
“Onderdeel van haar strijd was het plaatsen van zo’n 20.000 Nieuwe Testamenten in brievenbussen en moskeeën, …”
Toen ze eenmaal de leugens van het regime doorzag, begon ze zich in te zetten voor de waarheid; de waarheid over het regime en vanuit haar geloof. Onderdeel van haar strijd was het plaatsen van zo’n 20.000 Nieuwe Testamenten in brievenbussen en moskeeën in heel Teheran, en zelfs in de heilige stad Qom. Hiermee werd Amirizadeh onderdeel van nog een krachtige beweging in Iran die wordt geleid door vrouwen, namelijk de kerk. Al jaren maken allerlei bronnen melding van een sterke groei van de kerk in het land, die mede te wijten is aan de inzet van moedige vrouwen. Meerdere malen was Amirizadeh precies op de juiste plaats op de juiste tijd en kwamen er mensen tot geloof. Maar in 2009 werd ze opgepakt.
Haar verboden evangelisatiewerk werd nooit ontdekt, maar ze stond wel terecht voor afvalligheid. Ze was echter geen afvallige, zo verdedigde ze zich. De islam was aan haar opgedrongen, en dus was ze nooit moslim geweest. Dit leverde Amirizadeh een doodvonnis op. Ze moest worden opgehangen, zo oordeelde de rechter. In afwachting van dit vonnis zat Amirizadeh opgesloten in dezelfde beruchte gevangenis als waar Mohammadi nu nog zit. Maar voor Amirizadeh bleek internationale druk haar uitredding te zijn.
Inzet internationale gemeenschap, nonprofits en burgers
Het oneerlijke proces en de onterechte gevangenschap werden via haar kerkgemeenschap in Iran internationaal bekend. En vanwege de druk en voorspraak vanuit internationale organisaties werd ze uiteindelijk vrijgelaten. Dit laat zien dat het echt werkt wanneer de internationale gemeenschap, en ook burgers wereldwijd zich inzetten voor recht en voor een einde aan onderdrukking en tirannie. Mohammadi riep hier in haar aanvaardingsspeech dan ook nadrukkelijk toe op. Via Amnesty International kun je bijvoorbeeld petities tekenen voor vrijlating van mensen die ten onrechte gevangen zijn gezet. En Open Doors deelt regelmatig verhalen van onderdrukte mensen waarvoor je kunt bidden en die je kunt schrijven.
Amirizadeh droomt net als miljoenen Iraniërs van een ander Iran. Een democratisch en vrij Iran. Een Iran dat ook niet langer Israël als aartsvijand ziet. “De meeste Iraniërs haten Israël niet”, zegt ze, “ze kennen alleen de werkelijkheid niet. Meer en meer Iraniërs beseffen dat Israël hun vijand niet is, maar het Iraanse regime wel.” Hierbij wijst ze ook op de waarden, cultuur en geschiedenis die Iran en Israël delen. Die geschiedenis gaat terug tot Cyrus en Darius, Perzische heersers die de Joden lieten terugkeren om hun land en eer te herbouwen. “Zij begrepen dat de Joden door God gekozen waren.”
“Het zal heel wat inspanning kosten om de kwade hersenspoeling van het regime terug te draaien.”
“De meeste Iraniërs kennen de geschiedenis niet, over Esther en Mordechai en hun tombes in Iran. Het zal heel wat inspanning kosten om de kwade hersenspoeling van het regime terug te draaien”, aldus Amirizadeh. Maar ze ziet de verandering nu al plaatsvinden en wil hierin een positieve stem zijn en deel uitmaken van die verandering.
Wil jij deel uitmaken van verandering en van een beweging van vrijheid en recht wereldwijd? Kijk op https://www.opendoors.nl/ hoe jij voor mensen kunt bidden. Of teken petities op https://www.amnesty.nl/kom-in-actie/acties