Kort na 20.00 uur gisteravond kwam het nieuws naar buiten: de stekker gaat uit kabinet-Rutte IV. De maandenlange discussie over maatregelen om de asielinstroom te beperken is na dagen van crisisoverleg definitief geklapt. Daarmee is na anderhalf jaar een einde gekomen aan het vierde kabinet onder leiding van Mark Rutte. Wat zijn de consequenties, ook vanuit het oogpunt van christenen? Met politiek commentator Cor Verkade spreken we erover.
Voor Verkade is de kabinetsval duidelijk geen verrassing. “Eigenlijk was de gedachte al vanaf het eerste begin van dit kabinet dat het de rit vast niet uit zou zitten. De grote afkeer die de D66-leider in de kabinetsformatie ten toon spreidde richting ChristenUnie was merkwaardig en veelzeggend.
Een deskundige in mijn nabije omgeving die veel in Den Haag rondloopt, voorspelde een maand geleden dat het kabinet voor de grote vakantie zou vallen en ik heb hem al gefeliciteerd met zijn politieke inzicht.”
Ze kregen de neuzen niet meer dezelfde kant op, werd uw vriend voormalig CU-leider Gert-Jan Segers misschien nog gemist?
“Een tussentijds vertrek van één van de grondleggers van een kabinet is natuurlijk altijd lastig. De vier partijen waren tot elkaar veroordeeld en hadden na de langste kabinetsformatie ooit een samenwerking geconstrueerd. Alle andere deelnemers gebruiken dan natuurlijk een tussentijdse wisseling van de poppetjes om er sterker uit te komen. Het is knap en bewonderenswaardig dat en hoe ama. Mirjam Bikker Gert Jans functie overgenomen heeft. Het lijkt erop dat Mirjam minder pragmatisch is bij het ‘doorslikken van een meloen’ dan Gert Jan en haar achterban heeft natuurlijk laten merken dat ze op het asieldossier niet te veel mag toegeven. Gezien hoe en waarop het kabinet nu gevallen is, denk ik dat het onder Gert-Jan’s leiding niet gevallen was.”
Het heikele thema was rondom asiel: de ChristenUnie is voor een ‘barmhartig’ asielbeleid, veel christenen hebben de perceptie dat dat ook hoort als christen, terecht wat u betreft? Of zitten er ook grote risico’s aan?
“De spannende vraag is hoe barmhartig ons asielbeleid is. Eerlijk gezegd denk ik dat het asielbeleid een zeer diepe analyse behoeft, die echter bemoeilijkt wordt door de politieke uitgangspunten op dit dossier. Als ik het goed zie, heeft de Christen Unie bij prostitutie wel maar bij asiel niet door welke mensenhandelketens erachter schuilgaan. Wat zacht en aardig klinkt, kan heel hard zijn. In tegenstelling tot de Christen Unie wijst de andere christelijke partij in het kabinet wel op de mensensmokkelaars die gammele bootjes de zee opsturen en louche pandjesbazen die arbeidsmigranten uitbuiten.”
Het asielprobleem legde ook wel druk op de samenleving, mede door de woningnood die al groot is. Daar weet u als vastgoedondernemer alles van…
“Al een aantal keren hebben we een ‘generaal pardon’ afgesproken in ruil voor heldere en goede uitgangspunten, maar dat laatste lukt steeds weer niet, waardoor er honderdduizenden vluchtelingen per jaar naar Nederland komen. Als Nederland voor vluchtelingen gunstiger maatregelen heeft dan de andere Europese landen, is het logisch dat er veel vluchtelingen naar Nederland komen. Europa in het algemeen en Nederland in het bijzonder zou moeten bedenken hoeveel en welke vluchtelingen toegelaten kunnen worden zonder de samenleving op andere terreinen in gevaar te brengen. We zouden het vroegere CDA-beginsel en afwegingspunt ‘de draagkracht van een volk’ uit de mottenballen moeten halen en toepassen op de vluchtelingenproblematiek: de draagkracht van een volk en van de ruimte analyseren m.b.t. het aantal vluchtelingen.
Duidelijk moge zijn dat elke echte vluchteling zo lang als noodzakelijk onderdak geboden moet worden, maar als ‘vluchteling’ en ‘noodzakelijk’ niet goed geïnterpreteerd worden, krijg je dramatische toestanden die alles onder druk zetten. Goed dat de VVD en CDA teruggefloten werden door plaatselijke bestuurders die de ontwrichtende gevolgen zien.
Ook schrijnend is het feit dat de asielzoekerscentra door ‘barmhartig’ beleid nog vol zaten toen de echte vluchtelingen aan de poort stonden.”
Verwacht u dat Rutte z’n tijd erop zit?
“Rutte is een gewiekst politicus en heeft ervoor gezorgd dat er geen duidelijke opvolger is, dus hij zal vast nog een verkiezingscampagne meegaan en op de één of andere manier zal hem dat nog wel lukken ook. Hij nadert zijn houdbaarheidsdatum maar is er nog niet overheen, zo schat ik in.”
Welke kanten kan het verwacht u nu opgaan, en in hoeverre is er nog hoop in bange politieke dagen voor christenen?
“Fijn dat de bevolking zich in november kan gaan uitspreken. Het afgelopen kabinet had een hoog Randstad-gehalte terwijl de grote vragen nu alles met het platteland te maken hebben. Bij de verkiezing van de Provinciale Staten heeft de bevolking laten merken dat ze ander beleid wil. We hebben inmiddels een conservatiever gekleurde Eerste Kamer gekregen en waarschijnlijk gebeurt dat straks ook bij de Tweede Kamerverkiezingen. Ik ken een aantal mensen die grote spijt hadden van hun keuze voor D66 en ben blij voor hen dat ze nu weer naar de stembus kunnen om nu anders te kiezen.
Voor de vrijheid van onderwijs, meningsuiting en godsdienst is het mijns inziens gunstig dat het kabinet gevallen is. De partij die hier het meest aan morrelt – D66 – lijkt bij de verkiezingen een stuk kleiner te worden en ik heb vertrouwen dat het ‘boerenverstand’ bij de achterban van de grote winnaar van de verkiezingen – BBB – groot genoeg is om die fundamenten van een gezonde samenleving in stand te houden. Het lijkt erop dat BBB als partij van het platteland en maatschappelijk middenveld de rol van het CDA gaat overnemen. Spannend wat Pieter Omtzigt gaat doen, want het vertrek van hem is een grote aderlating voor het CDA. Het zou wijs zijn als het CDA hem zo snel mogelijk terughaalt en de daarvoor benodigde meloenen doorslikt…”