Samenkomen is essentieel voor de kerk van Jezus Christus. In dit artikel vertelt dominee Ben van Werven van de PKN in Diever waarom we dat onder alle omstandigheden zouden moeten doen en geen onderscheid mogen maken. “Het samenkomen en het onderlinge gebed en gesprek werkt als een rem op onze neiging alleen te luisteren naar mensen die zeggen wat wij zelf ook al vonden.” Lees hier de twaalf redenen van dominee Van Werven.
1. Wij komen samen omdat God dat van ons vraagt.
Zowel zondags als doordeweeks ontmoeten wij elkaar op gezag van God. Hij is het die ons samenroept. Zijn oproep kunnen we niet naast ons neerleggen. God roept mensen individueel tot zich maar ook altijd in groepsverband. De viering van Gods rust op de 7e dag werd en wordt in de Joodse traditie eerst in het gezin en dan ook in de grotere samenkomst gevierd (een ‘hybride model’). De huisgodsdienst is in veel perioden van vervolging de enige plek geweest waar Joden gezamenlijk God konden eren. Dit geldt voor een deel van de 340 miljoen vervolgde christenen nog steeds die in woonkamers of andere plaatsen in kleine groepen samenkomen.
Tekst: dominee Ben van Werven – PKN Diever
2. Wij komen samen omdat God zèlf een samenkomst is: Vader, Zoon en Geest.
Wij mensen zijn geschapen door een God die zei: ‘Laten Wij mensen maken naar Ons beeld, naar Onze gelijkenis’ (Gen. 1:26). God heeft ons laten zien dat Hij drie is èn één. Vader, Zoon en Geest komen en zijn voortdurend samen. Deze heilige samenkomst zit om zo te zeggen ook in onze genen: want wij mensen zijn naar het beeld van deze God ontworpen. Samenkomen is dus geen optie, maar een onmisbaar onderdeel voor ons leven. God heeft de mens daarom vanaf Adam en Eva al bepaalde plaatsen gegeven om Hem te ontmoeten (de hof waar Hij wandelde, Gen. 3:8). Hoewel wij God overal kunnen vinden en aanbidden ‘in Geest en waarheid’ (Joh. 4:23), blijven ontmoetingsplaatsen nog steeds onmisbaar. Samenkomen zit in ons (christelijk) bloed.
3. Wij komen samen omdat God daarvoor gekozen heeft.
Hoewel wij samenkomsten organiseren, is het God die zelf eerst kiest om ons in een groepsverband te plaatsen. 1 Kor. 12: 18 zegt ‘Maar nu heeft God de leden, elk van hen afzonderlijk, in het lichaam een plaats gegeven zoals Hij gewild heeft.’ Ef. 2: 19 – 22 is ook helder: ‘Zo bent u dus geen vreemdelingen of gasten meer, maar burgers, net als de heiligen, en huisgenoten van God, gebouwd op het fundament van de apostelen en profeten, met Christus Jezus zelf als de hoeksteen. Vanuit Hem groeit het hele gebouw, steen voor steen, uit tot een tempel die gewijd is aan Hem, de Heer, in wie ook u samen opgebouwd wordt tot een plaats waar God woont door zijn Geest.’ God is hier degene die aan het bouwen is. Hij kan daarbij geen enkele levende steen missen. Dat betekent dat wij niemand weigeren om naar een samenkomst te komen, zondags en doordeweeks.
4. Wij komen samen om onze innerlijke keuze voor God zichtbaar te maken.
Om samen te kunnen komen moet je fysiek van de ene plaats naar de andere gaan. Als wij onze huizen uitgaan laten we met ons lichaam aan iedereen zien wie wij innerlijk dienen. Samenkomen is dus een vorm van geloofsbelijdenis doen. Daarom moet samenkomen voor iedereen mogelijk zijn. Door samen te komen beantwoorden wij de roep van God die ons ergens uit roept: uit ons oude leven, uit onze zonde en onze pijn en in gehoorzaamheid aan een nieuwe Heer: Jezus Christus. Samenkomen heeft dus iets confronterends in zich richting degenen die niet komen. De samenkomst is voor hen een herinnering dat ons geluk buiten onszelf ligt in Jezus. Er kunnen redenen zijn om niet te komen naar een grotere bijeenkomst, bijvoorbeeld lichamelijke beperkingen. In dat geval kunnen anderen bij een zieke of oudere samenkomen. Daarmee wordt onze liefde voor God en onze naaste tastbaar en zichtbaar voor anderen.
5. Wij komen samen om daarmee het Koninkrijk van God zichtbaar te maken.
Het onzichtbare Koninkrijk van God wordt zichtbaar overal waar mensen Jezus als hun opgestane Heer erkennen. In woorden en daden wordt de liefde en kracht van God zichtbaar. Gods koninkrijk kun je zien in ‘losse’ gelovigen die hun persoonlijk geloof belijden. Maar God roept ons altijd ook samen in een groter verband want Gods koninkrijk wordt gevormd door alle onderdanen samen van Koning Jezus.
In een ander aanvullend beeld kun je zeggen dat het samenkomen het Lichaam van Christus zichtbaar maakt. Ook deze onzichtbare realiteit kunnen we niet op een andere manier laten zien in de wereld dan in groepsverband. Een lichaam kun je namelijk niet zichtbaar maken door alleen een arm te laten zien. Pas als wij samenkomen kun je iets zien van het geheel van de delen (de individuele gelovigen). De sacramenten van doop en avondmaal dragen deze gemeenschap ook diep in zich. Door water, brood en wijn wordt het koninklijke Lichaam van Jezus zichtbaar.
6. Wij komen samen omdat we naar elkaar toe willen groeien.
Als wij niet fysiek samenkomen, kunnen we ‘uit elkaars genade vallen / en doelloos en onvindbaar zijn’ (lied 601 Liedboek voor de kerken 2013). Er zit wijsheid in het gezegde ‘uit het oog, uit het hart’. Samenkomen is – als wij tenminste niet in onze eigen groepjes blijven hangen – een rem op onderlinge verdeeldheid. Eenheid en saamhorigheid (‘samen horen naar God’) komt niet aanwaaien. Daar moet je energie in steken, anders verdampt het sneller dan je denkt.
7. Wij komen samen omdat wij alleen dan de wereld in kunnen gaan.
De opdracht van Jezus was en is ‘Ga dan heen, onderwijs al de volken, hen dopend in de Naam van de Vader en van de Zoon en van de Heilige Geest, hun lerend alles wat Ik u geboden heb, in acht te nemen.’ (Math. 28:19) Dit is een taak die we niet alleen kunnen uitvoeren. Naast de persoonlijke getuigenissen van individuele gelovigen, is er de gezamelijke inspanning nodig om evangelisten vrij te stellen voor deze taak. En dit kan weer niet zonder hiervoor samen te komen (Hand. 15:22). Een verdeelde gemeente kan niet goed fysiek en geestelijk (tijd, geld, gebed etc) bijdragen aan Gods opdracht om de wereld in te gaan met het Evangelie. Het groepsproces hierin is onmisbaar zoals iedere psycholoog dat kan bevestigen.
8. Wij komen samen omdat niet alles in woorden gezegd kan worden.
Menselijke communicatie is complex. We geven boodschappen af door onze woorden, maar minstens zoveel of meer door onze lichaamstaal. Er zijn dingen die niet in woorden gezegd worden. Wij hebben daarom de fysieke bijeenkomsten nodig om aan te kunnen voelen hoe het met iemand gaat. Zonder live ontmoeting missen we teveel van elkaar.
9. Wij komen samen omdat we elkaar nodig hebben om God te kennen.
Het hart van God is zo groot dat we Hem alleen in groepsverband (‘samen met alle heiligen’, Ef. 3:18-19) kunnen kennen. Om dit haalbaar te maken moeten we elkaar aanvaarden. Rom. 18: 7 zegt: ‘Daarom, aanvaard elkaar zoals ook Christus ons aanvaard heeft, tot heerlijkheid van God’. Weten dat jij zelf aanvaard bent door Jezus Christus helpt je om anderen genadig te zijn. En deze genade maakt bijvoorbeeld weer onderlinge geloofstoerusting en praktische hulp mogelijk. Speciaal onze kinderen en tieners hebben real-life voorbeeldfiguren nodig, onderwijs en gebed op hun niveau. Zij worden onevenredig sterk beïnvloedt door de toegenomen digitalisering en de bubbel van hun mobiele telefoon. Om onze kinderen en tieners hierin te helpen is samenkomen noodzakelijk.
10. Wij komen samen omdat ons voor te bereiden op de Wederkomst van Jezus.
In Hebreeën 10:24-25 wordt het het samenkomen van christenen direct verbonden met de wederkomst van Jezus: ‘Laten we opmerkzaam blijven en elkaar ertoe aansporen lief te hebben en goed te doen, en in plaats van weg te blijven van onze samenkomsten, zoals sommigen doen, elkaar juist bemoedigen, en dat des te meer naarmate u de dag van zijn komst ziet naderen.’ Niemand weet wanneer Jezus terugkomt. Toch kunnen we ons op dat moment voorbereiden. De belangrijkste voorbereiding is namelijk dat wij ons toewijden aan Jezus. En hoewel dit een persoonlijke keuze is, hebben we elkaar wel nodig om elkaar aan te moedigen om bij die keuze te blijven en te groeien in onze toewijding aan God. Elke christen heeft deze steun nodig, die we daarom niemand ontzeggen. Door samen te komen stappen we fysiek uit de drukte van ons leven en helpen we elkaar om de focus op God te leggen.
11. Wij komen samen omdat de gaven van de Geest aan de gemeente zijn gegeven.
De gaven van de Heilige Geest zijn gegeven aan de gemeente tot opbouw van de gemeente. 1 Kor. 12:7 ‘In iedereen [persoonlijk] is de Geest zichtbaar aan het werk, ten bate van de gemeente.’ De Heilige Geest verdeelt Zijn gaven op zo’n manier dat we elkaar nodig hebben om die gaven ten volle te benutten. En dus moet je samenkomen. Er is gelukkig ook veel digitaal mogelijk zoals uit de praktijk blijkt. Het is nu veel makkelijker om christenen van over de hele wereld te ontmoeten bijvoorbeeld. Maar als het gaat om onder andere profetie, genezing in alle vormen en bevrijding heeft een fysieke ontmoeting de absolute voorkeur. Dit gaat niet alleen over de erediensten maar over alle christelijke samenkomsten.
12. Wij komen samen om op de weg van God te kunnen blijven.
Er is nu meer christelijk onderwijs beschikbaar via de media dan ooit. Dat heeft goede kanten. Jezus zegt: ‘Pas als het goede nieuws over het koninkrijk in de hele wereld wordt verkondigd als getuigenis voor alle volken, zal het einde komen.’ Tegelijk is het ook makkelijker dan vroeger om je eigen leraren te verzamelen: ‘Want er komt een tijd dat de mensen de heilzame leer niet meer verdragen, maar leraren om zich heen verzamelen die aan hun verlangens tegemoetkomen en hen naar de mond praten. Ze zullen niet meer naar de waarheid luisteren, maar naar verzinsels.’ (2 Tim. 4:3-4). Het samenkomen en het onderlinge gebed en gesprek werkt als een rem op onze neiging alleen te luisteren naar mensen die zeggen wat wij zelf ook al vonden. We hebben elkaar nodig om op de weg te blijven die eeuwig is (Ps. 139).
Ben van Werven, voorganger Kruiskerk Diever, bestuurslid Evangelisch Werkverband.
