De laatste tijd zien we steeds meer ruimte ontstaan voor kunst tijdens de aanbidding. Op conferenties staat er regelmatig een schildersezel klaar. Kunst is een van de zeven invloedssferen van de maatschappij, maar loopt relatief behoorlijk achter. In andere eeuwen is dat anders geweest. Carla Veldhuis van Arts Alive is een van de mensen die zich inzet om christenen te laten inzien dat kunst een heel belangrijk onderdeel is van hoe God Zichzelf laat zien. Vijf jaar geleden richtte ze daarom met een groep vakmensen de christelijke kunstschool in Nieuwegein op die vanaf september zelfs fulltime van start gaat. Ook is ze 15 jaar geleden begonnen met voorstellingen door het hele land. Dit jaar organiseert zij met 80 vrijwilligers en 5 uitvoeringen op 1 en 2 april het wandeltheater Dolorosa, voor het eerst over de grens.
Toen Carla veel christelijke jongeren bij zich kreeg die de kunstacademie hadden gedaan en daar volledig afgebrand werden, dacht zij: ‘dit moet anders kunnen’. Samen met een groep vakmensen is ze rond de tafel gaan zitten. ‘’We hebben toen gezegd: ‘dit is echt een gat in het denken’. Met de start van de school hopen we in Nederland echt iets te helpen bouwen.’’
Kunst in de kerk
Carla reist al jaren rond met de voorstellingen, maar ook door op allerlei plekken te schilderen. ‘’Ik hoop dan gewoon als ik ergens ben dat mensen daarna denken aan personen uit hun kerk die ook schilderen. Samen met een groep vanuit de school hopen we dat op die manier aan te zetten. Christenen hebben de kunst weggedaan uit de kerk vanwege het idee dat God soberheid belangrijk vindt, maar om mensen te bereiken zijn woorden soms niet genoeg.’’
Christenen hebben de kunst weggedaan uit de kerk vanwege het idee dat God soberheid belangrijk vindt, maar om mensen te bereiken zijn woorden soms niet genoeg.
De kracht van kunst
Dat kunst op een hele andere manier binnenkomt dan woorden ziet Carla terug in hoe de voorstellingen ontvangen worden. Ook voor het wandeltheater Dolorosa heeft ze gekozen om niet te werken met woorden. ‘’Mensen kunnen gewoon binnenlopen en de scènes bekijken zonder dat iemand tegen hen zegt wat ze moeten geloven. We houden ons wel puur aan de verhalen uit de bijbel. De kracht van kunst is dat het niet via het verstand begrijpelijk wordt, maar dat het eigenlijk via het hart binnenkomt. We maken veel mee dat mensen helemaal ontroerd zijn, terwijl ze pretenderen te zeggen dat ze niet geloven. Na afloop vinden er vaak gesprekken plaats waarin ze toegeven dat ze diep geraakt zijn en toch eens de bijbel gaan lezen.’’
We maken veel mee dat mensen helemaal ontroerd zijn, terwijl ze pretenderen te zeggen dat ze niet geloven.
Hoopvol theater
Dat is ook het doel van Carla bij het schrijven van de voorstellingen. Ze schrijft eigenlijk altijd voor mensen die God niet kennen. ‘’Heel veel van die Passion’s gaan alleen maar over het lijden en dat heb ik niet gedaan. Ik heb ervoor gekozen om het leven van Jezus eerst te laten zien. Mensen die God niet kennen hebben namelijk niet veel met het lijden van Jezus zoals christenen dat met Pasen herdenken. Ik wilde juist een heel hoopvol theater maken, waarbij mensen zoiets hebben van ‘wow, die Jezus is zo gek nog niet!’.
Wonderen
Die uitwerking hebben de voorstellingen vaak gehad. Carla deelt dat ze regelmatig wonderen meemaken op dat gebied. Ze werkt met levende standbeelden: mensen die bewegen en dan weer stilstaan. En dat in kleuren van steen. ‘’We zien wel eens dat mensen soms ontzettend staan te huilen bij een beeld. Ik had eens een beeld gemaakt van de Vader. Normaal gesproken krijgen mensen een paar minuten om ernaar te kijken en dan lopen ze weer verder, maar die man bleef maar staan huilen. We hebben er toen een nazorger naartoe gestuurd en die leidde de man tot de Heer! Dat soort dingen maken we heel veel mee. Mijn man werkt op een school en de directeur kwam kijken met zijn familie, allemaal ongelovig, als een soort Paasuitje in plaats van met z’n allen naar de woonboulevard te gaan. Ze waren uiteindelijk zo ontzettend enthousiast dat ze zeiden: ‘volgend jaar komen we weer!’ Een ander mooi verhaal is dat van een zwaar autistische man die met zijn begeleider kwam. Die verwachtte er niet zoveel van; het was gewoon een uitje met een paar gehandicapten. Op een gegeven moment ging de autistische man bij het beeld staan en keek het beeld aan, waarop de begeleider zei: ‘maar dit kan niet! Hij kan mensen niet aankijken’. De beelden zijn soms interactief en dit beeld had een kroon vast, die hij van zijn hoofd had gehaald en boven het hoofd van de autistische man hield. De man ging precies op die plek staan om de kroon op zijn hoofd te krijgen. De begeleider reageerde geëmotioneerd: ‘hij kán geen verbinding maken’. En toch ontstond daar verbinding. Dit gebeurt in alle lagen, zelfs bij moslims. Al die verhalen geven aan hoe bizar mooi de boodschap van het leven van Jezus is. En die boodschap tillen we naar vandaag: Zijn uitnodiging ligt er ook nu.’’
Kunst als sleutel
‘’God kiest gewoon voor een creatieve werkvorm, waardoor mensen het wel kunnen begrijpen. Het is gewoon een sleutel, en ik heb die niet bedacht. Je ziet het overal terug in de bijbel: God zegt dat Hij tot je zal spreken door dromen en visioenen, alle creatieve dingen. En Jezus gebruikte ook beelden.’’
God kiest gewoon voor een creatieve werkvorm, waardoor mensen het wel kunnen begrijpen.
Eerste voorstelling in België
Dit jaar vindt de voorstelling voor het eerst plaats over de grens; in België. Ook daarin is te zien hoe God kunst gebruikt om iets moois tot stand te brengen: ‘’Tijdens het reizen door het land hebben mensen uit België ons gezien en ik heb hart voor hen, omdat daar veel minder gebeurt. Hier in Nederland zijn we zo verwend met allerlei conferenties en concerten. In België is dat anders, dus ik dacht: ‘ik ga erheen’. Het zijn ontzettend gastvrije mensen, heel blij en gemotiveerd, en de voorbereidingen verlopen heel goed. Het mooie is dat ze samenwerken met allerlei kerken. De katholieke kerk wordt gebruikt en de pastoor zet zijn hele netwerk in. Daarnaast werken ze samen met de evangelische kerk en Youth With A Mission. Eigenlijk zie je daar iets gebeuren wat ik in Nederland hoopte, maar hier niet is gelukt.’’
Eigenlijk zie ik je daar iets gebeuren wat ik in Nederland hoopte, maar hier niet is gelukt.
Carla vindt dat de tijd rijp is dat christenen in Nederland leren wat een belangrijke rol kunst speelt in de ogen van God. ‘’En dan wel met kwaliteit. De tijd is voorbij om met knullige dingen te komen. We zijn ooit een keer Nederlands kampioen geworden in de wereldkampioenschappen. Onze standbeelden zijn kwalitatief goede beelden en dat trekt mensen aan. Daardoor werkt het ook voor niet-gelovigen. Als christenen mogen we ook echt terug gaan naar hoe God kunst bedoeld heeft.’’
Klik hier voor meer informatie over het wandeltheater Dolorosa.
